Voorwoord
Met waardering en trots kunnen we terugkijken naar het jaar 2023. Wederom dank voor ieders bijdrage aan het mooie resultaat van Zorgbalans: aan alle cliënten, diens naasten, alle vrijwilligers, onze betrokken medezeggenschapsorganen en toezichthouder, onze samenwerkingsrelaties en uiteraard aan al onze toegewijde medewerkers. Dat doen we samen!
Zorgbalans is een gezonde organisatie die in staat is om te anticiperen op (interne en externe) ontwikkelingen. In 2019 hebben we de visie en strategie van Zorgbalans geformuleerd en, ondanks de intensieve coronaperiode, hebben we gedurende de planperiode 2020 – 2023 veel gerealiseerd. Iedere dag komen we een stapje dichter bij ons gewaagde doel: in 2030 is Zorgbalans toonaangevend in Nederland met oplossingen voor de exploderende zorgvraag. Hierover leest u uiteraard meer in dit maatschappelijk jaarverslag.
Met het aflopen van de planperiode hebben we 2023 gebruikt om (met een brede vertegenwoordiging) te evalueren en, waar nodig, de strategie verder aan te scherpen. Onze visie, kernwaarden en gewaagd doel zijn ongewijzigd gebleven. Met deze strategische aanscherping kan Zorgbalans meer focus aanbrengen in de veranderinitiatieven/projecten en met meer impact bijdragen aan de toekomst van de ouderenzorg. Niet alleen omdat het moet, maar omdat wij ervan overtuigd zijn dat een andere manier van werken aansluit bij de huidige en toekomstige behoefte van onze cliënten en hun omgeving. Dat wij, in samenwerking met anderen, op die wijze meer waarde creëren.
De regionale samenwerking in ons werkgebied was al intensief, maar is door de komst van de landelijke zorgakkoorden verder versterkt. Samen met de regionale samenwerkingspartners en financiers werken we aan het passende zorglandschap, zodat we met elkaar de continuïteit van passende zorg kunnen realiseren voor alle inwoners. Afhankelijk van het onderwerp doen we dat met een brede of smalle coalitie van partijen. Naast de regionale rol die Zorgbalans speelt, is Zorgbalans betrokken bij landelijke initiatieven. Zorgbalans is bijvoorbeeld medeoprichter van Reable Nederland en één van de coalitiepartners in de beweging van Zorg naar Gewoon Leven.
Zorgbalans sluit 2023 af met een financieel resultaat dat boven onze begroting is. Dit komt met name door niet (of vertraagd) kunnen realiseren van innovaties of vernieuwingen. De beperkte beschikbaarheid van medewerkers is hier de voornaamste oorzaak van. Dat is jammer, gezien de urgentie van de vraagstukken in de ouderenzorg. Tegelijkertijd maakt het Zorgbalans als organisatie financieel gezond en kunnen we, daar waar nodig, onze collega’s iets meer bieden en blijven investeren in de vernieuwing die noodzakelijk is.
In 2023 heb ik de Raad van Toezicht en alle collega’s geïnformeerd dat ik Zorgbalans per 1 juni 2024 ga verlaten. De afronding van het zogenaamde jaarwerk 2023 valt daarmee vrijwel gelijk met mijn afscheid van Zorgbalans. Op deze plek wil ik u nogmaals danken voor de plezierige samenwerking en uw betrokkenheid bij onze organisatie. Ik draag met plezier en trots ‘het stokje’ over aan Vera Bergkamp en wens haar heel veel succes in deze prachtige organisatie, regio en sector.
Ik wens u veel leesplezier en uw reactie wordt zeer gewaardeerd!
Hartelijke groet,
Tamara Pieterse
Bestuurder Zorgbalans
1. Toelichting verslaglegging 2023
Zorgaanbieders verantwoorden zich over een boekjaar op basis van de Regeling openbare jaarverantwoording WMG (artikel 40b Wmg).
Voor de verantwoording over het verslagjaar 2023 levert Zorgbalans de openbare vragenlijst aan bij DigiMV en stelt een Maatschappelijke Jaarverslag op bestaande uit:
- Jaarrekening (BW, boek 2, titel 9);
- Bestuursverslag, (toelichting op het door Zorgbalans gevoerde beleid en de gemaakte afwegingen);
- Jaarverslag van de RvT/RvC;
- Kwaliteitsjaarverslag (samenvatting van het Kwaliteitsverslag waarin verantwoording wordt afgelegd t.a.v. de kwaliteitsstandaarden);
- Overige gegevens (waaronder de controleverklaring).
Aan het bestuursverslag en het verslag van de RvT/RvC zijn geen vormvoorschriften of inhoudelijke eisen gesteld. Daarvoor is aangesloten op de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor grote en middelgrote rechtspersonen (RJ405).
Bovengenoemde documenten worden conform de geldende richtlijnen, gepubliceerd op de website van het CIBG en/of die van Zorgbalans.
2. Over Zorgbalans
Over Zorgbalans
Zorgbalans is een ouderenzorgorganisatie en één van de grootste werkgevers in de regio Kennemerland en Zuid-Holland Noord. Wij ondersteunen mensen met een zorgbehoefte om zo lang mogelijk op een eigen wijze vorm en inhoud te geven aan hun leven.
Met ruim 3.600 eigen medewerkers en ruim 900 vrijwillige medewerkers bieden wij tijdelijke en langdurige verzorging, verpleging, huishoudelijke ondersteuning, behandeling, revalidatie en begeleiding bij dementie. Dat doen we bij mensen thuis, in onze ontmoetings- en woonzorgcentra.
Zorgbalans is lid van ActiZ, branchevereniging van zorgorganisaties in de VVT (verpleging, verzorging en thuiszorg). De bestuurder van Zorgbalans heeft zitting in het bestuur van ActiZ.
Missie
Onze missie hebben we ook in 2023 kunnen waarmaken:
Uw leven, uw wensen, samen onze zorg.
Visie en strategie
Op 1 januari 2020 is de nieuwe visie en strategie van Zorgbalans van start gegaan. De in 2020 vastgestelde strategie was bedoeld voor een planperiode van vier jaar. In 2023 is daarom de strategie geëvalueerd en waar nodig herijkt voor de strategische planperiode 2024 – 2027.
Missie en kernwaarden
Het waarom van Zorgbalans is verwoord in onze missie ‘Uw leven, uw wensen, samen onze zorg’. Het geeft de drijfveer van onze organisatie én van veel collega’s weer. In 2023 is de toelichting op de missie uitgeschreven om nog beter weer te geven wat deze missie betekent en hoe Zorgbalans en haar medewerkers hier, elke dag, invulling aan geven. De kernwaarden blijven ongewijzigd: toegewijd, verbindend en vindingrijk. In de toelichtende tekst van de kernwaarden zijn wat verduidelijkingen aangebracht, zodat deze nog beter aansluiten bij en van waarde zijn in de dagelijkse praktijk van onze medewerkers.
Gewaagd doel en strategische opgaven
Ons gewaagd doel ‘In 2030 is Zorgbalans toonaangevend in Nederland met oplossingen voor de exploderende zorgvraag’ is voor de komende jaren net zo relevant als deze tot nu toe geweest is. De strategische opgaves die voor de periode 2020 – 2023 waren gedefinieerd hebben Zorgbalans geholpen om de energie en aandacht te richten en heeft geleid tot de benodigde stappen om onze ambitie te realiseren. Gezien de ontwikkelingen en voortgang binnen Zorgbalans en veranderingen in de buitenwereld, zijn in 2023 nieuwe strategische opgaves geformuleerd voor de periode 2024 – 2027 welke 1 januari 2024 als ingangsdatum hebben.
Als Zorgbalans bereiden we ons voor op een toenemende complexiteit van zorg, op anders werken en op het zoeken naar innovatieve oplossingen voor het zorgaanbod, woonvormen, technologie en vastgoed. En dat alles met behoud van kwaliteit. Zodat we nu én in de toekomst de juiste zorg en ondersteuning kunnen bieden aan de mensen voor wie dat noodzakelijk is. Ten opzichte van de voorgaande jaren gaan we nog intensiever samenwerken met andere partijen in zorg en welzijn. Daarnaast doen we een groter beroep op de samenwerking met naasten, mensen in de buurt en onze cliënten zelf. Dat vraagt van onze organisatie dat we (nog) bewustere keuzes maken in wat wij wel en niet meer kunnen doen. Dat is best een uitdaging, zorgmedewerkers zullen gaan leren en aanvaarden dat we bepaalde taken, die we niet meer zelf kunnen doen, gaan overlaten aan cliënten, hun familie, mensen in de buurt en andere netwerkpartners. Continu zoeken we met elkaar naar de juiste balans in goede zorg en ondersteuning.
Om dit waar te maken hebben we afgelopen jaar voor de strategische periode 2024 – 2027 drie thema’s benoemd met elk twee strategische veranderopgaven:
Ontwikkelagenda
Het concreet maken van de visie en strategie vindt stapsgewijs plaats door middel van de Jaarplan-systematiek. De organisatieonderdelen van Zorgbalans geven hierin aan welke strategische opdrachten zij het komende jaar uitwerken. Ook is in 2023 een integrale ontwikkelagenda gecreëerd met overzicht op strategische projecten en programma’s en zijn de eerste stappen gezet voor het inrichten van een portfolioraad en een team van adviseurs en projectleiders die toegewijd zijn aan het in gezamenlijkheid respectievelijk richten en organiseren van de ontwikkelagenda.
Werkgebied
De wijkzorgteams, woonzorg- en ontmoetingscentra en servicediensten van Zorgbalans zijn verspreid over het werkgebied in de regio’s Kennemerland en Zuid-Holland Noord. Van Castricum, Heemskerk, Beverwijk, Velsen, Haarlem, Bloemendaal, Heemstede en Zandvoort tot in Hillegom.
Juridische structuur
Zorgbalans
Zorgbalans is een stichting met een 100% dochterbedrijf: FlexiCura B.V.
FlexiCura B.V.
FlexiCura B.V. richt zich volledig op zorg- en welzijnsactiviteiten voor de particuliere markt, waaronder beschermd wonen in Huize Zocher (50% van FlexiCura). FlexiCura levert haar diensten onder de merken Servicepaspoort en Nobilis.
Besturingsmodel
Bestuur en management
Zorgbalans wordt bestuurd door een éénhoofdige Raad van Bestuur waarvan Tamara Pieterse sinds 1 januari 2018 de bestuurder is.
Zij heeft tijdig in 2023 aangegeven Zorgbalans per 1 juni 2024 te gaan verlaten zodat de organisatie voldoende aandacht kon besteden aan de mogelijke heroverweging van een één- of meerhoofdige Raad van Bestuur en een zorgvuldig werving- en selectieproces.
De Raad van Toezicht (RvT) is de statutaire toezichthouder van de RvB. De RvT vervult vanuit het toezichthouderschap de volgende rollen: werkgever van de RvB, toezichthouden op de prestaties en besturing van de organisatie en adviseur van de RvB en het management.
De bestuursorganen van Stichting Zorgbalans en FlexiCura B.V. vormen een personele unie zodat de bestuurder van Zorgbalans tevens de bestuurder is van FlexiCura B.V. en de Raad van Toezicht van Zorgbalans tevens de Raad van Commissarissen van FlexiCura B.V. is.
Besturing
De dagelijkse leiding is in handen van het directieteam dat bestaat uit de drie directeuren (Wonen en Revalidatie, Wijkzorg en Strategie en Verbinding) onder voorzitterschap van de Raad van Bestuur (RvB). Om tot breed afgewogen bestuurlijke besluitvorming te komen, raadpleegt de RvB maandelijks het directieberaad, een vaste groep experts uit de organisatie, alvorens te besluiten.
ActiZ lidmaatschap
Als actief lid van ActiZ onderschrijft Zorgbalans de lidmaatschapsverplichtingen waaronder het zich houden aan de Governancecode Zorg 2022.
Organogram
Samenwerken
Samenwerken en netwerken
Om bij te dragen aan beleidsontwikkelingen in de zorg participeert Zorgbalans in verschillende (landelijke) beleidscommissies. Ook verleent Zorgbalans medewerking aan congressen en symposia om ervaringen te delen. Als bestuurder van ActiZ namens de Kerngroep Wonen & Revalidatie draagt de bestuurder van Zorgbalans (landelijke) kennis over naar de regionale overleggen en neemt deel aan landelijke overleggen, zoals technische briefings voor de vaste Kamercommissie en Bestuurlijke Overleggen met VWS en andere ketenpartners.
Zorgbalans beschikt over een groot netwerk van externe belanghebbenden die we informeren over onze doelstellingen en resultaten, onder andere in gestructureerde overleggen. Om de zorg- en dienstverlening aan de burgers in ons werkgebied zo goed mogelijk te doen gaat Zorgbalans, waar het wenselijk is en wettelijk is toegestaan, de samenwerking aan met andere zorgorganisaties en ketenpartijen.
De goede samenwerkingsrelaties in de regio Kennemerland met zowel VVT-instellingen als andere regionale welzijn- en zorgaanbieders, zoals ziekenhuizen, huisartsen en GGZ-instellingen, heeft bijgedragen aan een effectieve en efficiënte samenwerking en wordt ook op andere gebieden steeds verder versterkt. De regio Kennemerland heeft afgelopen jaren bewezen dat deze samenwerking en vertrouwen in elkaar leidt tot resultaten die ten goede komen aan de inwoners van de gehele regio.
In hoofdstuk 3 Beleid en activiteiten Zorgbalans 2023 benoemen we de regionale projecten.
Medezeggenschap
Algemeen
Zorgbalans vindt het van groot belang dat interne belanghebbenden invloed kunnen uitoefenen op de zorg, dienstverlening en de koers van Zorgbalans. Zorgbalans voert een actief en transparant beleid voor de omgang met medezeggenschapsorganen. Door middel van dialoog met de medezeggenschapsorganen wil de RvB ervoor zorgdragen dat bij het nemen van besluiten wordt stilgestaan bij de consequenties daarvan voor de betrokken cliënten en medewerkers en op het professioneel handelen. Voor de vernieuwing en doorontwikkeling van de organisatie, onder andere om de toenemende vraag het hoofd te kunnen blijven bieden, is het belangrijk dat alle stakeholders de daarvoor noodzakelijke en mogelijk ingrijpende besluiten begrijpen en onderschrijven.
Zorgbalans houdt zich vanzelfsprekend aan de wettelijke kaders voor cliënten- en ondernemingsraden. Zoveel als mogelijk wordt aan de medezeggenschap uitvoering gegeven op een manier waardoor de wensen en verlangens van de actuele cliënten en medewerkers kunnen worden gehoord.
Het is voor Zorgbalans als zorgorganisatie evident dat het professioneel handelen en het professionele oordeel van onze (gekwalificeerde) medewerkers, de kern vormt van de zorg- en dienstverlening. De Raad van Bestuur vraagt bij bestuurlijke besluiten die mogelijke impact hebben op de inhoud van het professionele handelen en/of de organisatie van de zorg- en dienstverlening, daarom ook advies aan de Vakgroep Specialisten Ouderengeneeskunde (VSO en de Verpleegkundige en Verzorgende Adviesraad (VVAR).
De verschillende medezeggenschapsorganen overleggen onderling ieder half jaar. Daarnaast hebben de medezeggenschapsorganen jaarlijks overleg met de RvT.
Met ieder medezeggenschapsorgaan heeft de RvB afspraken gemaakt over de overleg- en samenwerkingsvorm en hoe het advies of instemmingproces is ingericht. De RvB informeert de medezeggenschapsorganen zo snel mogelijk bij voornemens omtrent vernieuwing en doorontwikkeling binnen Zorgbalans. Afhankelijk van het onderwerp wordt afgesproken of en zo ja op welke wijze de medezeggenschap in het voortraject kan worden betrokken, zonder dat dit het recht op medezeggenschap inperkt. In 2023 is dat gebeurd bij de herijking van de visie en strategie voor de nieuwe planperiode 2024-2027.
In onderstaand overzicht de advies- en instemmingsaanvragen die door de RvB zijn verzocht aan de verschillende medezeggenschapsorganen:
Medezeggenschap cliënten
De medezeggenschapsregeling cliënten van Zorgbalans is gebaseerd op de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen (Wmcz 2018). Per organisatieonderdeel van Zorgbalans hebben alle cliënten zelf c.q. hun vertegenwoordigers de mogelijkheid om een stem uit te brengen in het kader van de medezeggenschap. Iedere woonzorglocatie organiseert op eigen wijze deze ‘lokale’ medezeggenschap om zo goed mogelijk te kunnen aansluiten bij hun cliënten.
Voor organisatie overstijgende medezeggenschapsvraagstukken is een Centrale Cliëntenraad (CCR) ingesteld als direct aanspreekpunt voor de Raad van Bestuur (RvB). De bezetting van de CCR was in 2023 met zeven leden op orde. De meeste leden zijn of zelf cliënt van Zorgbalans of hebben een naaste die dat nu is of recent was. De werkzaamheden van de CCR worden ondersteund door een ambtelijk secretaris.
In 2023 hebben er zes overlegvergaderingen tussen de CCR en de RvB plaatsgevonden. Naast de bestuurder neemt ook één van de directeuren en de bestuurssecretaris deel aan het overleg. Tijdens deze vergadering worden actuele onderwerpen, vraagstukken en de voorgelegde advies- en instemmingsaanvragen besproken.
De agenda van de overlegvergaderingen werd in 2023 voorbereid in een overleg van de RvB met het dagelijks bestuur.
Een delegatie van de CCR heeft in 2023 tweemaal overlegd met een delegatie van de RvT. Ook heeft een vertegenwoordiging van de CCR deelgenomen aan de commissie ‘goede zorg’ van de RvT dat in 2023 twee keer heeft plaatsgevonden.
In 2023 adviseerde de CCR acht keer positief op een voorstel van de RvB en verleende zes keer instemming aan een RvB-voorstel.
Medezeggenschap medewerkers
De Ondernemingsraad (OR) heeft de werkzaamheden onderverdeeld in twee commissies, de commissie ‘strategie en beleid’ en de commissie ‘lokale medezeggenschap’. De OR-leden van de commissie ‘lokale medezeggenschap’ zoeken direct contact met de achterban om input op te halen en om toe te zien dat hun stem binnen de verschillende organisatieonderdelen voldoende wordt betrokken door het lokale management. In de commissie ‘strategie en beleid’ bereiden OR-leden de ingekomen advies- en instemmingsaanvragen voor. Het opstellen van adviezen en instemmingen vindt plaats in de gezamenlijke OR-vergadering waar alle OR-leden aanwezig zijn. De OR wordt ondersteund door een ambtelijk secretaris.
In maart 2023 heeft de 4-jaarlijkse OR-verkiezing plaatsgevonden. In verband met de omvang van de organisatie en de ervaren werkdruk heeft de OR besloten het aantal OR-leden uit te breiden van vijftien naar zeventien leden, overeenkomstig de richtlijn in de Wor (Wet op de ondernemingsraden).
In 2023 hebben er zeven overlegvergaderingen plaatsgevonden tussen de OR en de RvB. Naast de bestuurder neemt ook de teammanager HR en de bestuurssecretaris deel aan het overleg. Tijdens deze vergadering worden actuele onderwerpen, vraagstukken en de voorgelegde advies- en instemmingsaanvragen besproken.
De agenda van de overlegvergaderingen werd in 2023 voorbereid in een overleg van de RvB met de duovoorzitters van de OR. Daarnaast heeft de OR overleg met de individuele directeuren.
Een delegatie van de OR heeft in 2023 tweemaal overlegd met een delegatie van de RvT. Ook heeft een vertegenwoordiging van de OR deelgenomen aan de commissie ‘goed werk’ van de RvT, dat in 2023 twee keer heeft plaatsgevonden.
In 2023 adviseerde de OR zes keer positief op een voorstel van de RvB en verleende vijf keer instemming aan een RvB-voorstel.
Vakgroep Specialisten Ouderengeneeskunde (VSO)
Zorgbalans vraagt de VSO om advies over belangrijke ontwikkelingen die de inhoudelijke zorgkant beïnvloeden. De VSO kan ook ongevraagd advies geven op relevante onderwerpen. De vakgroep heeft in 2023 twee keer een formele overlegvergadering met de RvB gehad. Daarnaast onderhoudt het bestuur van de VSO regelmatig contact met de andere medezeggenschapsorganen en stemt waar nodig af met de RvB op actualiteit of gerichte thema’s.
In 2023 adviseerde de VSO drie keer positief op een voorstel van de RvB en verleende één keer instemming aan een RvB-voorstel.
Verpleegkundige en Verzorgende Adviesraad (VVAR)
De VVAR geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de RvB omtrent vakinhoudelijke onderwerpen die de verpleging en verzorging raken. De VVAR heeft in 2023 twee keer een formeel overleg met de RvB gehad. Daarnaast onderhouden de leden van het VVAR-bestuur regelmatig contact met de andere medezeggenschapsorganen.
In 2023 adviseerde de VVAR vier keer positief op een voorstel van de RvB en verleende één keer instemming aan een RvB-voorstel.
3. Beleid en activiteiten
Stadsdeal Ouderenhuisvesting
In 2022 tekenden de gemeente Haarlem, zorgaanbieders Kennemerhart, Sint Jacob, Zorgbalans, de toenmalige Zorggroep Reinalda en woningcorporaties Elan Wonen, Pré Wonen, Ymere en Woonzorg Nederland, de Stadsdeal Ouderenhuisvesting tegen het dreigende woningtekort voor Haarlemse ouderen. In 2023 zijn aan de hand van een uitvoeringsagenda acties genomen waaronder het benoemen van Haarlem Zuid-West als ontwikkelzone voor ouderenhuisvesting. De betrokken organisaties hebben als doel om initiatieven op het gebied van ouderenhuisvesting te verbinden aan projectontwikkelaars en woningcorporaties zodat de kans op realisatie wordt vergroot en er meer woonvariatie ontstaat. De komende jaren zullen er meer afspraken nodig zijn om de doelen in de Stadsdeal waar te maken.
Samenwerkingsverband Oog voor Dementie
Op 24 oktober 2022 is ‘Oog voor Dementie’ gestart, een samenwerkingsverband van Zorgbalans en Stichting Presentie dat zich richt op mensen met vergevorderde dementie. Tamara Pieterse, bestuurder Zorgbalans, beschrijft als volgt het doel van het samenwerkingsverband: “We willen het beeld dat er heerst over mensen met vergevorderde dementie nuanceren en verrijken. In onze eigen omgeving, de media en in het maatschappelijke en politieke debat. Blijf kijken, luisteren en waardeer de interactie in het moment, zonder voorbij te gaan aan het verlies. Dementiezorg vraagt bij uitstek om een menselijke aanpak, afgestemd op de behoefte van een ander, waarbij verbinding tussen alle betrokkenen essentieel is.”
Oog voor Dementie wordt o.a. gesteund door ambassadeur en radiopresentator Frank van der Lende, de zorgkantoren Zilveren Kruis en Zorg en Zekerheid, Alzheimer Nederland Zuid-Kennemerland en Tandem Centrum voor Mantelzorgondersteuning. Met de campagne hebben we in een jaar tijd ruim 1 miljoen mensen bereikt, waarmee we de campagne in 2023 succesvol hebben afgerond.
Strategisch partnerschap voor verpleegzorg thuis
Zorgbalans biedt met haar Prettig Thuisteams al meer dan tien jaar zorg aan mensen met een intensieve zorgvraag in de thuissituatie en is daarmee één van de landelijke koplopers in het bieden van verpleegzorg in de (niet-geclusterde) woning van de cliënt. Verpleegzorg thuis is de zorg van de toekomst volgens het Programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO). Zorgkantoor Zilveren Kruis en Zorgbalans hebben op 23 november 2022 een strategisch partnerschap ondertekend met de ambitie om van verpleegzorg thuis de standaard te maken.
De samenwerkingspartners willen deze dienstverlening verder door ontwikkelen en stimuleren, zodat meer mensen met een Wlz-indicatie in Kennemerland Wlz-zorg thuis in de vorm van een Volledig Pakket Thuis (VPT) in hun eigen huis ontvangen. De kennis en ervaringen worden actief gedeeld met andere organisaties om deze transitie breder te stimuleren. Het project is in 2023 vol van start gegaan en alle teams zijn getraind in hoe je effectiever kan organiseren zodat we met dezelfde medewerkers in 2024 meer cliënten gaan helpen. Eén van de ontwikkelingen is de opening van een nieuwe locatie afgelopen jaar in Castricum. Hier bevindt zich zowel een nieuw kantoor van het Prettig Thuisteam en een buurteam als een ruimte waar groepsactiviteiten voor cliënten worden georganiseerd. Zoals samen koken met cliënten, samen bewegen op muziek en nog vele andere activiteiten.
Wilsbekwaamheid
Steeds meer Zorgbalans cliënten kunnen op een bepaald moment en op bepaalde terreinen niet meer voor zichzelf beslissen. Dan moet een ander, de zogenaamde vertegenwoordiger, dit van de cliënt overnemen. ‘Besluiten nemen voor een ander’ is een verstrekkende inbreuk op het zelfbeschikkingsrecht van een cliënt. Het is daarom belangrijk dat we binnen Zorgbalans een goed beeld hebben wanneer een vertegenwoordiger een besluit mag nemen namens de cliënt. In 2022 is er met die reden een project gestart.
In 2023 is dit project inhoudelijk afgerond. Het project heeft geresulteerd in een beleidsstuk waarin de visie van Zorgbalans omtrent ‘wilsbekwaamheid’ wordt omschreven, het bevat handvatten omtrent begripsbepaling en (wettelijke) kaders en er wordt verwezen naar werkinstructies en protocollen die helpen om uitvoering te geven aan het beleid. Daarnaast worden richtlijnen gegeven voor de communicatie rondom dit thema, met alle betrokken cliënten, naasten en medewerkers. In 2024 zal er een communicatiecampagne worden gestart om onze cliënten, hun vertegenwoordigers en onze medewerkers op de hoogte te brengen.
Ontwikkelingen in de Wijkzorg
Van Zorg naar Gewoon Leven
Zorgbalans heeft zich in 2023 aangesloten bij een coalitie van vijf zorgaanbieders en Zorgkantoor Zilveren Kruis onder de noemer ‘van Zorg naar Gewoon Leven’. Binnen deze coalitie wordt toekomstbestendigheid van de zorg beoogd, door in te zetten op initiatieven waarmee anders naar zorg gekeken wordt. De ambitie is om een landelijke versnelling te maken op deze initiatieven, zodat meer mensen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen met passende zorg en aandacht voor welzijn. Dit gebeurt op basis van 5 thema’s: Wlz-zorg thuis, reablement, community care, technologie en leiderschap.
Reablement
Zorgbalans is medeoprichter van Reable Nederland. Reablement is een manier van werken waarmee zorgverleners ouderen helpen om hun eigen leven te (blijven) leiden. Binnen de Wijkzorg is hiervoor het model ‘Zelf en Zorg in Balans’ in 2022 geïntroduceerd binnen de teams. In zeven stappen wordt anders en breder gekeken naar de cliënt en de hulpvraag die er ligt. Deze beweging binnen de Wijkzorg, ‘Wijkzorg anno nu’, is in 2023 breed uitgedragen richting zorgprofessionals door middel van diverse scholingen, projecten en communicatiecampagnes.
Studio Z
Studio Z is een beweging waar medewerkers, klanten (van de toekomst), samenwerkingspartners en dwarsdenkers worden samengebracht om te komen tot nieuwe oplossingen voor de exploderende zorgvraag. In 2023 is in het voorjaar wederom een werkplaats georganiseerd rondom de gamechanger ‘Thuis(zorg) hoeft niet persé thuis te zijn’. Deze gamechanger was vertaald naar drie opgaves: langer thuis, eerder thuis en dichterbij (t)huis. Hoe zorgen we dat cliënten met een zware en complexere zorgvraag langer thuis kunnen blijven wonen? Hoe leveren we behandeling en ondersteuning in principe thuis én, als dat niet kan, hoe kan een cliënt zo snel mogelijk weer naar huis? En hoe zorgen we voor minder Zorgbalans aan huis en zorgen we dat niet elke hulpvraag een zorgvraag wordt?
Het idee dat de grootste steun kreeg op de werkplaats en een strategische vervolgsessie was ‘Back to the Future’. Nu al doen alsof het 2030 is: met behulp van gemeenschapszin, bewezen technologie en bewuste keuzes worden zorgzame buurten gestimuleerd en gefaciliteerd. De buurt is een ecosysteem waar al veel vernieuwende ideeën zijn en bedacht kunnen worden om de zorgzame buurt mogelijk te maken. Met als resultaat dat mensen langer thuis kunnen en willen blijven wonen met minder ‘Zorgbalans’ aan huis.
Back to the Future is als idee meegegaan in de strategische herijking. Hier is opvolging aan gegeven door te participeren in de landelijke alliantie ‘De Wijk als Ecosysteem’.
De Wijk als Ecosysteem (IZA)
In 2023 is Zorgbalans aangesloten bij een alliantie van vijftien grote aanbieders van wijkverpleging, waardoor wordt ingezet op een landelijke transformatie van wijkverpleging op buurtniveau, met de buurt en in de buurt. Met deze transitie wordt verwacht dat de zorgconsumptie verandert, er meer capaciteit ontstaat en dat de toegankelijkheid van zorg verbeterd wordt. Belangrijk is dat preventie en zorgzame buurten worden gedragen door inwoners van de buurt. Het gaat meer dan om een transitie van de zorg alleen, maar de pijlers zijn gericht op zorgzame, leerzame buurten, preventie, eerstelijnszorg dichtbij en ziekenhuis verplaatste zorg. Ook zou dit moeten leiden tot meer werkplezier voor (zorg)professionals en betere kwaliteit van zorg. In 2024 zal Zorgbalans hier meer concrete uitvoering aan geven.
De Wijktuin
De Wijktuin is een kans voor medewerkers om met elkaar ideeën, vragen en knelpunten uit de wijk, die voor hen interessant of belangrijk zijn, in de vorm van een project aan te pakken. Een Wijktuin-project dient altijd één of meerdere van de volgende doelen: leren/ontwikkelen en/of verbeteren van kwaliteit van zorg, efficiënter inrichten van zorg, kennisdeling en verbinding en/of zorgvernieuwing. In 2023 zijn er stappen gezet om resultaten van de Wijktuin-projecten te borgen, maar zijn er ook diverse initiatieven gestart met studenten om diverse processen in de wijk te optimaliseren.
Buurtteams
De Wijkzorg bestond in januari 2023 uit 41 Buurtteams en een team dat 24-uurs alarmopvolging biedt. In juli 2023 zijn buurtteams in Bloemendaal en Santpoort samengevoegd tot buurtteam Bloemendaal. In september 2023 is buurtteam Hofstede samengevoegd met buurtteam Velserbroek. In november 2023 is buurtteam Hillegom opgeheven. Deze ontwikkelingen waren grotendeels toe te schrijven aan arbeidskrapte in de buurtteams, waarbij de zorg voor cliënten, behoud van kwaliteit van zorg en personeel de hoogste prioriteit kregen. Dit is in goed overleg gegaan met medewerkers, CCR, OR en andere betrokkenen.
Sociale Benadering Dementie
In 2023 waren er twee teams Sociale Benadering Dementie (SBD) actief binnen de Wijkzorg. Vanuit SBD draait het om een bredere blik, waarmee de mens en de leefwereld centraal gesteld wordt. In 2024 zullen de teams worden opgeschaald en zullen er nog twee teams worden opgericht.
Ontmoetingscentra
Het ontmoetingscentrum is een creatieve ontmoetingsplek voor mensen met een haperend brein, waar zij gewaardeerd worden om wie ze zijn, waar iedereen meetelt en waar het leven niet zwaarder maar juist lichter wordt gemaakt. Zorgbalans heeft in de regio Kennemerland dertien ontmoetingscentra. Ieder ontmoetingscentrum is verschillend, maar de sfeer is altijd energiek en enthousiast. Er wordt gewerkt volgens de uitgangspunten van de visie van Zorgbalans op dementie. De activiteiten zijn zeer divers, van strandjutten tot koken of dansen. Het versterken van sociale rollen is hierin essentieel.
Participatie in Buurts
Zorgbalans participeert sinds 2023 in coöperatie Buurts in Haarlem. Buurts is een coöperatie waarin DOCK Haarlem, Haarlem Effect, Stichting perMens, Stichting Ontmoeting, Leger des Heils en Zorgbalans samenwerken. De coöperatie voert de zorg- en welzijnsopdracht van de gemeente Haarlem ‘Gewoon in de Wijk’ uit, voor het bieden van de sociale basis en ondersteuning van de inwoners. De coöperatie zorgt ervoor dat alle inwoners gewoon in de wijk terecht kunnen wanneer ze ondersteuning of hulp nodig hebben of dat juist kunnen bieden. Buurts heeft als doelstelling de kracht van wijken en gemeenschappen te versterken en via wijkteams te verbinden. Met informatie en advies, maar ook met begeleiding en (praktische) ondersteuning. Binnen Buurts biedt Zorgbalans de zorg en ondersteuning aan mensen met een haperend brein en vervult als lid van de ALV een belangrijke bijdrage in de borging van gewenste ontwikkeling tot samenwerking en continuïteit van Buurts als coöperatie.
Huishoudelijke ondersteuning
Bij Zorgbalans is huishoudelijke ondersteuning niet alleen gericht op de huishouding; deze medewerkers hebben ook een belangrijke signalerende functie, omdat zij vaak als eerste merken dat een cliënt achteruitgaat. Zorgbalans investeerde in scholing en instructie van de nieuwe medewerkers, zodat ook zij op een ander niveau zorg kunnen verlenen; onder andere op het gebied van de Sociale Benadering Dementie.
Specialistische teams
De gespecialiseerde teams van Zorgbalans bieden zelfstandig of gezamenlijk met de buurtteams waar nodig zorg in de wijk. Het betreft de volgende teams: Team Thuiszorg Technologie en Acute Zorg (TTAZ), het Longteam, Team Palliatieve zorg en Oncologie, het Team Hartfalen en het Wondteam. Vanuit deze teams wordt ook de verbinding gelegd met intramurale locaties door hun consultfunctie en als vaandeldragers binnen hun specialismen. Daarnaast werken de teams allemaal intensief samen met andere zorgorganisaties om de juiste zorg op de juiste plek mogelijk te maken. In 2023 was er ook vanuit de bekostiging door zorgverzekeraars meer aandacht voor zulke initiatieven, zoals Chemo Thuis.
Eerstelijns consulten
Specialisten ouderengeneeskunde en verpleegkundig specialisten van Zorgbalans verrichten consulten op verzoek van huisartsen in de eerste lijn bij complexe thuisproblematiek. Er is overleg met het kernteam wijkgerichte zorg en overleg met de spoedpost huisartsen en GGZ in het ambulante veld. Het team van specialisten ouderengeneeskunde en verpleegkundig specialisten heeft maandelijks een werkoverleg samen met de psychologen in de eerste lijn, om beleid te implementeren en aan te sluiten op nieuwe ontwikkelingen. Ook worden consulten verricht door ergotherapeuten van Zorgbalans.
Beeldbelteam (SET)
In 2023 is er een pilot gestart, waarmee het eerste beeldbelteam is opgezet, vanuit de Stimuleringsregeling EHealth Thuis (SET). Dit team levert zorg op afstand middels een tablet. Dit zorgt voor een efficiëntere inzet van zorg èn medewerkers, tijdswinst en het biedt verlichting aan de werkdruk van de buurtteams. Het bevordert de zelfredzaamheid van de cliënt en draagt bij aan toekomstbestendige wijkverpleging. Naast beeldschermzorg heeft het team ook een rol in het ondersteunen van de buurtteams en het bevorderen van gebruik van zorgtechnologie in de Wijkzorg.
Intensivering en opschaling zorgtechnologie (SET)
Naast beeldschermzorg is er in 2023 ook ingezet op opschaling en intensivering van het inzetten van zorgtechnologie in de cliëntenzorg. Ook dit werd vanuit de Stimuleringsregeling EHealth Thuis (SET) gestimuleerd. De focus lag op inzet van Medido (medicatiedispenser), Compaan (seniorentablet) en Tessa (zorgrobot).
Leeroplossing palliatieve zorg thuis (IZA)
In samenwerking met kennisorganisatie Carend hebben eigen experts uit de Wijkzorg een basisleeroplossing ‘Palliatieve zorg thuis’ ontwikkeld. Deze e-learning belicht de fundamentele principes van de palliatieve zorg, met specifieke aandacht voor diverse domeinen van palliatieve zorg in de thuisomgeving. Vanaf eind 2023 is de ontwikkeling van verschillende verdiepingsmodules gestart. De volledige leeroplossing zal in 2024 worden geïmplementeerd binnen de Wijkzorg.
Van routes naar diensten (IZA)
In 2023 werd, via de Wijktuin, duidelijk dat medewerkers ervoeren dat de variërende routes en een veranderend cliëntenbestand aanzienlijke invloed kunnen hebben op het aantal gewerkte uren. Eind 2023 is gestart met een projectmatige pilot om een oplossing te onderzoeken voor dit verbeterpunt. Hierbij wordt in plaats van het werken op basis van ‘routes’, overgestapt naar het werken met vaste diensten binnen de buurtteams. Dit project wordt voortgezet in 2024.
Intervisie en intercollegiale toetsing (SOW)
Zorgbalans ontving in 2022 subsidie vanuit de Subsidieregeling Ondersteuning Wijkverpleging (SOW) t.b.v. intervisie en intercollegiale toetsing voor en door wijkverpleegkundigen. In 2023 vond de implementatie van intercollegiale toetsing in het vaste werkproces plaats. Door het uitwisselen van kennis, uitbreiden van deskundigheid en uitwisselen van ervaring in relatie tot eenheid van werken en indicatiestelling, wordt de deskundigheid van wijkverpleegkundigen bevorderd. Tevens wordt éénduidige indicatiestelling bevorderd en kan de kwaliteit van zorg verbeterd worden.
Spraakgestuurd rapporteren
In december 2023 is een pilot gestart binnen vier buurtteams met spraakgestuurd rapporteren. Hiermee wordt het mogelijk om rapportages in het elektronisch cliëntendossier (ECD) in te spreken in plaats van te typen. Hieraan was een grote behoefte onder medewerkers in de wijkzorg. De administratieve last in de Wijkzorg wordt verlicht en de verwachting is dat de kwaliteit van de rapportages zal verbeteren.
OMAHA-methodiek en data gedreven werken (SOW)
Binnen de Wijkzorg van Zorgbalans wordt gewerkt met de Omaha-methodiek. Dit is een classificeringssysteem waarmee de zorgplannen worden gemaakt binnen het ECD. In 2021 en 2022 liep er een grootschalig verbetertraject.
In 2023 heeft de Kerngroep Omaha, bestaande uit wijkverpleegkundige experts uit de teams, een vaste plek binnen de Wijkzorg. Deze expertgroep bewaakt, schoolt en toetst het gebruik van de Omaha-methodiek binnen de Wijkzorg. Daarnaast is er een eigen Omaha-scholing ontwikkeld en in 2023 geïmplementeerd op het Leerplein. Hiermee kunnen zowel nieuwe als bestaande medewerkers hun deskundigheid bevorderen op het gebied van Omaha Systeem.
Naast een efficiëntere en éénduidigere manier van werken met de zorgplannen, leverde dit in 2023 ook relevante data op. Door het implementeren van een data-dashboard voor de buurtteams, zijn de teams in staat om de data uit hun eigen zorgplannen inzichtelijk te maken. Dit biedt de kans om met elkaar over hun data in gesprek te gaan, hiervan te leren en op door te ontwikkelen.
Ontwikkelingen in onze woonzorgcentra
Al enige jaren is een toename van cliënten met gedragsproblemen zichtbaar. Daarnaast is de zorg voor cliënten meer complex geworden. Vaak is bij opname het stadium ‘wonen’ bijna voorbij waardoor er een spanningsveld ontstaat tussen zo gewoon mogelijk het leven voortzetten en de behoefte aan professionele zorg en handelen. Zorgbalans wil die complexere zorg verantwoord verlenen in een zo huiselijk mogelijke omgeving.
Huis ter Hagen
Om aan de groeiende en steeds intensiever wordende zorgvraag van de huidige en toekomstige bewoners te kunnen voldoen, heeft Zorgbalans in juni 2022 aangekondigd Huis ter Hagen in Driehuis te willen verbouwen. Om deze verbouwing te kunnen realiseren heeft Zorgbalans afspraken gemaakt met de huidige eigenaar van het gebouw: Woningbedrijf Velsen (WBV). Onderdeel van deze afspraken is dat het eigendom van Huis ter Hagen op 1 augustus 2022 overgedragen zou worden aan Zorgbalans. WBV heeft na geruime tijd de ontbinding van de koopovereenkomst ingeroepen waardoor er tot op heden helaas geen levering van het pand heeft plaatsgevonden. Zorgbalans probeert met inzet van diverse middelen tot een dusdanige schikking te komen met WBV, dat alsnog het pand kan worden verworven voor een maatschappelijk verantwoorde prijs en tot de hoogstnoodzakelijke verbouwing kan worden overgegaan.
Sonnevanck
In september 2022 is het hoogste punt bereikt van de nieuwbouw van Sonnevanck, het specialistisch geriatrisch behandelcentrum van Zorgbalans in Hillegom. Dit centrum voor mensen met ernstig ontregel(en)d gedrag en acute opname wordt gerealiseerd in nauwe afstemming met de zorgkantoren van Zorg en Zekerheid en Zilveren Kruis. Het behandelcentrum heeft een regionale functie voor de inwoners van Zuid-Kennemerland, Zuid-Holland Noord en Amstelland-Meerlanden die tijdelijke of permanente zorg nodig hebben.
In 2023 is vertraging in de oplevering ontstaan door constructiefouten in de vloer. In goede samenspraak is daar een oplossing voor gevonden. Eind 2023 is het gebouw opgeleverd. De opening is voorzien begin april 2024.
Zorgbalans heeft zich aangemeld voor een D-ZEP REC, een Regionaal Expertisecentrum voor mensen met Dementie en Zeer Ernstig Probleemgedrag (D-ZEP). In verband met de vertraagde oplevering van het pand kon de visitatie niet volledig worden afgerond, op inhoud is de visitatie glansrijk behaald. Naar verwachting ontvangt Sonnevanck in 2024 haar certificaat REC.
Zuiderhout
Zorgbalans is voornemens locatie Zuiderhout in Haarlem te vernieuwen en uit te breiden om nu en in de toekomst te kunnen blijven voldoen aan de zorgvraag van ouderen in Haarlem en omgeving. Om gedurende de sloop en nieuwbouw revalidatiezorg te kunnen blijven bieden worden in samenspraak met de gemeente meerdere mogelijkheden onderzocht. In 2023 is een nieuwe insteek gekozen om tot een oplossing te komen, nu de gemeente niet akkoord is gegaan met de oorspronkelijke plannen. De verkenningen hierover zijn gaande. In het eerste halfjaar van 2024 wordt duidelijk hoe kansrijk dat is.
Samenwerkingen in de regio
Centraal Aanmeldpunt Zorginzet Haarlem En Meer (CAZHEM)
CAZHEM is een samenwerkingsverband van Kennemerhart, Sint Jacob en Zorgbalans. CAZHEM biedt artsen inzicht en toegang tot de beschikbare spoedcapaciteit in de aangesloten woonzorgcentra of revalidatieklinieken of de mogelijkheid om met spoed zorg thuis in te zetten. Zo kunnen zij hun patiënten ook buiten kantoortijden snel verwijzen en is opname in het ziekenhuis niet nodig. De functionaliteit van CAZHEM is uitgebreid, ook situaties waarin sprake is van IBS en geplande respijtzorg worden via CAZHEM in proces genomen. Als ambitie voor 2024 is benoemd om het werkgebied van CAZHEM uit te breiden met Haarlemmermeer en de inzet van vrijwillige en/of particuliere ondersteuning als de mantelzorger onverhoopt uitvalt.
Medisch Coördinerend Centrum Haarlem en Meer (MCC)
Zorgbalans neemt samen met Kennemerhart en Sint Jacob deel aan het MCC, met ziekenhuizen en huisartsen. Het MCC heeft tot doel het verbeteren van de (transmurale) zorgverlening in de regio Haarlem, Haarlemmermeer en Zuid-Kennemerland, door het bevorderen van de samenwerking tussen huisartsen, specialisten werkzaam in het Spaarne Gasthuis en VVT-organisaties. Een specialist ouderengeneeskunde (SO) van Zorgbalans vertegenwoordigt de SO’s in de regio Zuid-Kennemerland in het MCC – medisch bestuur. De bestuurder van Zorgbalans is voorzitter van het MCC – algemeen bestuur en neemt als toehoorder deel aan het MCC – medisch bestuur. Door het MCC zijn de voorbereidingen getroffen voor initiatieven die bijdragen aan het landelijk zorgakkoord (IZA).
Wijkgerichte zorg (WGZ)
In de gehele regio Zuid-Kennemerland is de Wijkgerichte Zorg (WGZ) actief voor thuiswonende kwetsbare ouderen. Alle huisartsen uit Zuid-Kennemerland nemen deel aan de WGZ-samenwerking. Deelnemende VVT/thuiszorgorganisaties zijn Sint Jacob, ViVa! Zorggroep, Zorgbalans, Kennemerhart en De ZorgSpecialist. Onbegrepen gedrag bij thuiswonende ouderen kan door de betrokken professionals of mantelzorgers gemeld worden bij de huisarts. Elke huisartsenpraktijk beschikt over een vaste specialist ouderengeneeskunde (SO) en een klein team van verpleegkundigen ouderen (VO). Het Informatiepunt Wijkgerichte zorg wordt ‘white label’ uitgevoerd door de Zorgcentrale van Zorgbalans. Op de site van Wijkgerichte Zorg is een overzicht van de beschikbaarheid te vinden.
Interventie- en Expertteam (IET)
Voor alle thuiswonende ouderen kan de huisarts het IET (Interventie- en Expertteam) inschakelen. Het IET bestaat uit specialisten ouderengeneeskunde, verpleegkundig specialisten en GZ-psychologen van de deelnemende organisaties aan WGZ. De leden van het IET werken allen op dezelfde wijze. Consult verloopt via of in overleg met de huisarts.
Kennis Expertise Centrum (KEC)
Voor alle Wlz-gefinancierde cliënten binnen de regio Kennemerland bestaat ook het Kennis Expertise Centrum (KEC). Het doel van KEC is het bieden van laagdrempelige ondersteuning, coaching en advies aan zorgmedewerkers die te maken hebben met de steeds complexere zorgvraag rondom onbegrepen/probleem gedrag. KEC zijn we enkele jaren geleden gestart met verschillende ouderenzorgorganisaties en in 2023 was het een initiatief van Sint Jacob, Kennemerhart en Zorgbalans. Andere organisaties kunnen indien nodig een beroep doen op KEC. Het consultatieteam van KEC kijkt mee met het zorgteam en kan met kennis, expertise en een frisse blik bijstaan. De regie blijft bij het zorgteam.
In 2023 heeft KEC 30 aanvragen ontvangen en verschillende trainingen verzorgd, zoals assertiviteit, omgaan met (agressief)gedrag en de-escalatie volgens de Radar methode. Ook bezochten 120 zorgverleners vanuit de regio onze Masterclass met het thema raakvlak tussen dementie en psychiatrie door ouderenpsychiater Martin Kat. In 2023 heeft KEC ervaring opgedaan met consultatie in de wijkzorg.
Samenwerking bij de uitvoering van de Wzd in de extramurale setting
Huisartsen Coöperatie Zuid-Kennemerland en Huisartsenvereniging Midden-Kennemerland, Zorgbalans, Kennemerhart, Sint Jacob, ViVa! Zorggroep, Buurtzorg. De Zorgspecialist, Tandem Mantelzorg en Alzheimer Nederland hebben in 2022 de eerste stappen gezet voor de samenwerking tussen organisaties en de samenwerking tussen disciplines als onvrijwillige zorg in de extramurale setting (veelal thuis) onvermijdelijk lijkt. Deze afspraken versterken de bestaande samenwerkingen zoals binnen Wijkgerichte Zorg, samenwerking van VVT-organisaties in, onder andere, CAZHEM en de samenwerking tussen VVT-organisaties en GGZ-organisaties bij de uitvoering van een IBS. Het beleidsplan Samenwerken bij de uitvoering van Wzd in de extramurale setting is in februari 2023 ondertekend. De gezamenlijke scholingen zijn zeer goed gewaardeerd.
Regionale samenwerking Wzd – WVGGZ in het kader van IBS
Er zijn in regio Kennemerland goede afspraken m.b.t. crisisopnames, IBS en RM. Er is één crisisdienst (GGZ). Er is gegarandeerd een bed beschikbaar in Den Weeligenberg met afspraken over doorstroom met Kennemerhart en Sint Jacob. Deze samenwerking met Zorgbalans, GGZ Rivierduinen en VVTaanbieders in de regio Zuid-Holland is in 2023 verder geïntensiveerd. Vanaf 1 januari 2024 zal Zorgbalans deze functie eveneens voor de regio Haarlemmermeer vervullen, waarbij Amstelring en Cordaan zorgdragen voor de beschikbaarheid in geval van doorstroom.
Geplande logeerzorg
In 2020 zijn de gemeente Haarlem, Tandem Mantelzorg, Kennemerhart en Zorgbalans gestart met de pilot logeerzorg: planbare logeerplekken voor mensen die niet zonder hulp thuis kunnen blijven. Vanaf juni 2022 zijn 6 plekken beschikbaar. Mantelzorgers kunnen voor informatie over geplande logeerzorg terecht bij de respijtcoaches van Tandem Mantelzorg. Op basis van de evaluatie in 2023 wordt gekeken naar verdere uitbreiding van logeerzorg in de regio.
Ontwikkelingen Geriatrische Revalidatiezorg (GRZ)
Er is een goede samenwerking met huisartsen en ziekenhuizen in regio Kennemerland met betrekking tot ambulante revalidatie. Zorgbalans heeft 2 bedden beschikbaar voor directe opname vanuit de BrainCureUnit (BCU). De contacten en samenwerking met de afdeling neurologie zijn goed. Er is uitwisseling van medewerkers over en weer. Een cliënt wordt binnen 24 uur opgenomen vanuit de BCU. Het na-traject wordt door deze samenwerking verkort.
In dit kalenderjaar hebben de drie VVT-organisaties samen een werkplaats ingericht hoe invulling te geven aan de realisatie van een gezamenlijke aanpak voor de geriatrische ambulante revalidatie. Er is een projectleider aangesteld met als opdracht in 2025 tot uitvoering over te gaan.
Regionale samenwerking VVT, GGD en GHOR
In de regio Kennemerland worden de VVT-organisaties in belangrijke overlegstructuren als het ROAZ (Regionaal Overleg Acute Zorgketen) en het TONAZ (Tactisch Overleg Niet Acute Zorgketen) vertegenwoordigd door Tamara Pieterse, bestuurder van Zorgbalans.
Anders werken in de zorg
Samen met Sint Jacob en Kennemerhart heeft Zorgbalans zich als regio Zuid-Kennemerland aangesloten bij de landelijke beweging Anders werken in de zorg.
Technologie binnen Zorgbalans
Visie op integratie van technologie in ons werk
Op basis van de in 2022 in het Directieberaad vastgestelde beschrijvende memo’s ‘Breed gekozen technologie’ (wat we verstaan onder breed gekozen technologie) en ‘Technologie tenzij’ (hoe we voorbijgaan aan de vrijblijvendheid) is een programma tot stand gekomen. Dit programma is een organisatie breed programma, waaruit verschillende adviezen, producten en projecten voortkomen. De implementatie van zorgtechnologie sluit aan op de vraag en behoeften van onze cliënten en professionals, maar ook op de ambities van de verschillende organisatieonderdelen. Van ‘Technologie Tenzij’ ontwikkelen we steeds meer door naar ‘Technologie is het nieuwe normaal’. Onderstaand figuur geeft inzicht in de diverse activiteiten in 2023.
Om onze professionals goed te informeren over onze voortgang van dit programma is er in 2023 voor het eerst een informatief magazine over technologie verschenen in de week van de Slimme Zorg Estafette.
Wonen & Revalidatie
Woonzorgtechnologie en leefstijlmonitoring
In 2022 heeft Zorgbalans in leverancier BproCare een partner gevonden die goed past bij onze ambitie om voorop te lopen met innovatieve oplossingen. BproCare heeft een zorgcommunicatieplatform ontwikkeld dat aantoonbaar toegevoegde waarde oplevert voor de zorgmedewerkers en de cliënten en zijn of haar naasten. De implementatie verloopt zeer goed, met enthousiasme van alle gebruikers. Einde 2023 zijn vijf locaties voorzien. Verwachting is dat aan het eind van 2025 in principe op alle locaties BproCare is geïmplementeerd.
In de revalidatiezorg is actief ingezet op technologie. Zo heeft elke cliënt nu de beschikking over een persoonlijke Compaan, waarmee actief ondersteund kan worden in het eigen revalidatieproces.
Zorgtechnologie expertiseteam Prettig Thuis
De inzet van zorgtechnologie is niet meer weg te denken binnen Zorgbalans. Zorgtechnologie biedt een oplossing om zorgmedewerkers te ondersteunen en te ontlasten en helpen onze cliënten om langer en veiliger zelfstandig thuis te blijven wonen. Prettig Thuis heeft de afgelopen jaren vooral ervaring opgedaan met het bieden van leefstijlmonitoring. Om de overige zorgtechnologieën meer aandacht te geven en om de versnelling hierop binnen Prettig Thuis te maken is een (tijdelijk) team van vier collega’s uit het werkveld opgezet dat de medewerkers van Prettig Thuis gaat helpen en ondersteunen bij het inzetten van zorgtechnologie.
4. Goed werkgeverschap
Voldoende en veelzijdige medewerkers
Al jaren heeft de zorgsector een enorme opgave om voldoende en kwalitatief goed personeel te behouden en aan te trekken. De vacaturedruk voor functies als verzorgende of verpleegkundige is 6:1. Zorgbalans kijkt daarom ook naar diverse en bredere oplossingen voor de toekomstige exploderende zorgvraag. De inzet van technologie staat daarbij hoog op de agenda, net als meer veelzijdigheid van medewerkers én aandacht voor het behoud van medewerkers. We zoeken naar potentiële medewerkers in niet-traditionele doelgroepen (bijvoorbeeld scholieren met een bijbaan) én proberen onbenut potentieel bij medewerkers te vergroten.
Het in 2022 ontwikkelde HR-dashboard is in 2023 verder uitgebreid. Het geeft datagedreven inzichten die ons helpen om trends te volgen en besluitvorming op te baseren. We zijn in 2023 gegroeid in het aantal medewerkers (824 instroom versus 818 uitstroom) en gegroeid in aantal FTE (364 instroom versus 309 uitstroom).
Arbeidsmarktcommunicatie
We zijn veelvuldig aanwezig geweest op loopbaanmarkten, hebben gastcolleges gegeven, stages aangeboden en nog tal van initiatieven om onze zichtbaarheid op de arbeidsmarkt te vergroten. Dit heeft geleid tot een aanname van 824 nieuwe collega’s (364 FTE) bij Zorgbalans. Tevens hebben we een nieuwe partner gecontracteerd om onze online wervingscampagnes vorm te geven en onze social mediabudgetten op een effectieve wijze in te zetten. Dit heeft voor een aantal moeilijk in te vullen functies (o.a. teammanager intramuraal) een toename gegeven in aantal sollicitanten en aannames.
De medewerkersreis
Net als voorgaande jaren zijn we continu op zoek naar verbetering in het aantrekken en behouden van medewerkers. We organiseren iedere maand een live introductiebijeenkomst om alle nieuwe medewerkers te verwelkomen en kennis te laten maken met hun nieuwe collega’s en verschillende relevante inhoudelijke onderwerpen.
Wanneer de onboarding-periode voorbij is, vervolgt de medewerkersreis met ruimte en aandacht voor de ontwikkeling van de medewerker. Zit een medewerker onverhoopt niet op de juiste plek, dan kijken we samen naar oplossingen binnen Zorgbalans. Wij zijn ervan overtuigd dat er voor iedere Zorgbalansmedewerker een passende werk en/of leerplek is binnen de organisatie, daar spannen wij ons continu voor in. Als een medewerker toch besluit om uit dienst te gaan, wordt er een exitgesprek gevoerd dan wel een exit-vragenlijst verstuurd. Op deze manier krijgen we steeds meer data die ons inzicht geven hoe we onze medewerkers kunnen behouden.
Medewerkersonderzoek
Zorgbalans heeft in 2023 een medewerkersonderzoek op maat ontwikkeld. Het doel van dit maatwerkonderzoek is om alle medewerkers een stem te kunnen geven op grote vraagstukken voor hen en Zorgbalans. De exploderende zorgvraag en krapte op de arbeidsmarkt vraagt veel van onze medewerkers, zowel in het dagelijks werk als in het omarmen van nieuwe manieren van werken. Daarom is er een medewerkersonderzoek ontworpen gericht op twee hoofdthema’s: vitaliteit en steun voor de verandering. Uit het onderzoek komt naar voren waarmee we het verschil kunnen maken voor onze medewerkers (zie de afbeeldingen hieronder).
De organisatiebrede resultaten zijn in 2023 gedeeld met leidinggevenden; zij hebben het gedeeld in de teams. De resultaten van het onderzoek zijn vooral gericht op het ontwikkelen van de juiste organisatiebrede interventies. De uitkomsten van het medewerkersonderzoek hebben daarom geleid tot of geven verder invulling aan diverse projecten waaronder ‘visie en strategie 2024 – 2027’, ‘vitaliteit en verzuim’ en ‘van roosters naar diensten’. In 2024 krijgt het medewerkersonderzoek verder vervolg en zal een nieuwe verkorte meting plaatsvinden.
Leren & Ontwikkelen
Leergemeenschap
Met de inrichting en vormgeving van een Leergemeenschap organiseert Zorgbalans ‘opleiden’ en ‘leren’ door de hele organisatie heen. Fase 1, de uitvalsbasissen waar leerlingen hun opleiding starten, is ingericht. Fase 2 zijn de verdiepingsplaatsen waar leerlingen naar rouleren, om te leren in een andere context met andere zorg- of hulpvragen. Fase 3 van de leergemeenschap gaat over de deskundigheidsbevordering van de gediplomeerde medewerkers. De projectstatus van fase 1 en 2 is eraf. Voor het verder implementeren en borgen van de leergemeenschap zodat het onderdeel is van het reguliere werk, is een Programmamanager aangesteld. De medewerker Leerlogistiek houdt zich specifiek bezig met alle processen rondom de roulatie van leerlingen en stagiaires.
Fase 1 en 2
De eerste groepen leerlingen (niveau 2 t/m 3) zijn in oktober 2022 op één van de drie uitvalsbasissen gestart. In 2023 is ook de lesgroep niveau 4 gestart binnen de Leergemeenschap. In 2023 zijn het merendeel van de verdiepingsplaatsen ingericht.
In 2023 zijn 138 nieuwe leerlingen gestart met een (maatschappelijke) zorgopleiding, een afname van 28 ten opzichte van 2022. Ondanks het teruglopende leerlingenaantal willen we frequent blijven opleiden. We zijn hiervoor een samenwerking aangegaan met Nieuw Unicum. Met Kennemerhart en Sint Jacob zijn we eveneens aan het verkennen hoe we kunnen samenwerken.
Aantal leerlingen
Gemiddeld over 2023 waren er per maand 261 medewerkers aan het werken-leren binnen Zorgbalans, wel een afname gedurende het jaar, van 279 in januari naar 233 in december.
Er zijn in 2023 in totaal 12 lesgroepen gestart binnen de Leergemeenschap over het jaar heen verdeeld:
3 lesgroepen HZW
2 lesgroepen Helpende +
3 lesgroepen 3IG, waarvan één gecombineerde groep omschool en doorschool
3 lesgroepen VP4, waarvan één doorstroom via OPPstap en twee via het Nova College
1 lesgroep HBO-V
Instroom van medewerkers in de opleidingen
De meerderheid van de leerlingen zijn al in dienst bij Zorgbalans en leren verder door. In figuur 1 hieronder is dat duidelijk zichtbaar. Er zijn 48 leerlingen van buiten Zorgbalans die bij ons zijn gestart met een opleiding en nu aan het werken en leren zijn. Het aantal externe leerlingen is hiermee bijna 10% hoger dan in 2022. Het aantal interne leerlingen is daarentegen 13% lager dan in 2022, dit waren er 131 in 2023. De meerderheid van de interne leerlingen zijn al in het bezit van een zorgdiploma en zijn nu aan het werken-leren naar een hoger niveau. Het zijn doorscholers.
In figuur 2 hieronder is weergegeven hoeveel huidige en nieuwe leerlingen er in opleiding zijn per organisatie-eenheid. De verdeling van het aantal medewerkers in opleiding per organisatie-eenheid is procentueel gezien nagenoeg gelijk aan 2022.
In figuur 3 zien we het aantal medewerkers in opleiding per opleidingsniveau. Uitschieter hierbij is het aantal leerlingen in opleiding voor de functie van verzorgende 3IG, 85, dit aantal bestaat uit omscholers en doorstromers. Aantal leerlingen in opleiding voor de functie van verpleegkundige niveau 4 zijn er 50. Aantal leerlingen in opleiding voor de functie van helpende niveau 2 zijn er 33.
1. Herkomst opleiding instroom 2023
2. Aantal medewerkers per organisatie-eenheid
3. Aantal medewerkers per opleidingsniveau
Door de inrichting van de leergemeenschap met het principe ‘leren van en met elkaar’, wordt de werkbegeleider goed in zijn rol gezet. De werkbegeleider coacht de leerling en begeleidt de leerling naar het examen wat samen met de docent in de praktijk afgenomen wordt. Het werk van de opleidingsadviseur richt zich op het trainen en het ondersteunen van de werkbegeleiders en het adviseren van de managers van de locatie ten aanzien van de leerlingen, stagiaires en de deskundigheidsbevordering van de medewerkers. De opleidingsadviseurs hebben een pro- actieve rol bij issues van en/of rondom leerlingen en stagiaires. Indien nodig schakelen zij hierover met de andere HR-disciplines.
Fase 3: Leerplein en deskundigheidsbevordering
Zorgbalans heeft een nieuw Leerplein aangekocht en ingericht, deze is in januari 2024 live gegaan. Het vorige Leerplein werd uit gefaseerd door de leverancier. Het nieuwe Leerplein heeft een learning experience system (LXP) met google en Netflix-functionaliteiten.
De medewerker kan op het Leerplein gemakkelijk de juiste leerinhoud vinden die nodig is, krijgt inzicht in de status over de vakbekwaamheid en het geeft duidelijkheid wat te doen om de vakbekwaamheid te behouden. Zorgbalans heeft nu een mooi platform waarin de opleidingsjaaropgave inzichtelijk is.
Het aantal ingelogde medewerkers op het oude leerplein was 2.530. Het aantal studie-uren op het Leerplein was in totaal 1.000 uur.
Leergemeenschap Innovatie en Zorg (LIZ)
De dubbele vergrijzing en toename van zorgzwaarte vraagt om zorginnovaties en vernieuwing. In 2023 is daarom samen met de Hogeschool van Leiden de LIZ opgezet waarbinnen samen leren en innoveren centraal staat om op deze manier de kwaliteit van de zorg verder te verbeteren. De studenten HBO-Verpleegkunde lopen tevens stage binnen Zorgbalans.
Ontwikkellab
In 2023 is het Ontwikkellab opgericht. De aanleiding was, dat met het oog op de toekomst van de ouderenzorg in 2030, Zorgbalans een toonaangevende organisatie wil zijn. Daar helpen innovatieve leeroplossingen bij die bij Zorgbalans passen. Er wordt o.a. gebruik gemaakt van innovatieve didactiek en leertechnologieën om tot de juiste leeroplossingen en tot een hoger leerrendement te komen.
Inmiddels heeft het Ontwikkellab een aantal Zorgbalans-brede projecten opgepakt zoals Basisvaardigheden, Cliëntcoaches, Medicatieveiligheid, Schoonmaak, de Hulpmiddelenbox voor ergonomie en Wlz in de wijk. Daarnaast verzorgt het Ontwikkellab didactische vaardigheden van Zorgbalans-trainers en bewaakt de kwaliteit van leveranciers.
Preventie, verzuim en vitaliteit
De uitvoering van het plan van aanpak RI&E heeft plaatsgevonden in 2023.
Ter ondersteuning van zieke medewerkers of in het kader van preventie van uitval, zijn ook in 2023 interventies ingezet zoals coach op locatie, Shared Ambition, bedrijfsmaatschappelijk werk en financiële coaches. Er zijn meerdere workshops ‘Wijs met de Overgang’ georganiseerd en er is extra aandacht gegeven aan de ondersteuning die Zorgbalans kan bieden aan medewerkers met financiële zorgen.
Jaarlijks stelt Zorgbalans de medewerkers in de gelegenheid om via de werkgever een griepvaccinatie te krijgen. In 2023 heeft 9,5% van de medewerkers zich via Zorgbalans laten vaccineren.
In 2023 hadden we een verzuimpercentage van 9,05%, t.o.v. 8,95% in de branche. Het verzuim binnen onze organisatie is gedaald t.o.v. 2022. De meldingsfrequentie was 1,54, dit is nagenoeg gelijk aan dat van de branche. Voortschrijdend is de meldingsfrequentie bij Zorgbalans lager dan in 2022. Omdat het verlagen van het verzuim een belangrijk speerpunt is en het verzuim onverhoopt hoger is dan verwacht, zijn we in 2023 gestart met een verzuimproject. Hierin wordt het verzuimproces aangescherpt, hulpmiddelen en opleidingen ontwikkeld voor medewerkers en leidinggevenden en rollen, taken en verantwoordelijkheden van de verschillende actoren in het verzuimproces aangescherpt. De verwachting is dat dit in 2024 resultaten gaat opleveren.
In april hebben we een leergang georganiseerd met het thema ‘Vitaliteit’. Hier hebben we gezamenlijk met de bestuurder, teammanager HR en een bedrijfsarts een 100-tal collega’s meegenomen in de visie van Zorgbalans op vitaliteit en welke factoren hierop van invloed zijn. De collega’s zijn daarna met elkaar in dialoog gegaan aan de hand van een aantal gerichte vragen. De rijkheid van de antwoorden is verzameld en verwerkt in een verdere aanpak voor onze providerboog.
Toekomstgerichte organisatie
Ontwikkelprogramma Visie en Strategie
In 2023 zijn de visie en strategie van Zorgbalans herijkt voor de periode 2024 – 2027. Dit is middels een participatief proces verlopen:
- Alle collega’s zijn in de gelegenheid gesteld om middels het medewerkersonderzoek hun input te geven op de veranderopgaves van de toekomst.
- Een groep van ca. 120 leidinggevenden, sleutelpersonen en afvaardiging van de diverse professionals die Zorgbalans rijk is, zijn actief onderdeel geweest van dit proces. In dit proces zijn het wat (welke veranderopgaves zien we ontstaan?) en het hoe (welke veranderstrategie past Zorgbalans?) verkend tijdens twee grootschalige bijeenkomsten én hebben de deelnemers verschillende thema’s ook in kleiner verband uitgediept.
- Met de medezeggenschapsorganen en de Raad van Toezicht is een eigen proces bewandeld waarin gedurende het proces de uitkomsten zijn getoetst en waar nodig verrijkt.
- Eind 2023 is een groep van ca. 350 collega’s uitgenodigd voor de Zorgbalans conferentie. Tijdens deze bijeenkomst is de herijkte visie en strategie op verschillende manieren doorleefd als startpunt voor het samen kunnen waarmaken van onze ambitie.
Kweekvijver voor management- en beleid potentieel
Om onze ambities te realiseren, zijn er naast de zorg- en welzijnsprofessionals, ook andere talentvolle medewerkers nodig om onze organisatie te versterken. Zorgbalans zet daarvoor stevig in op het vergroten van onze management- en beleidscapaciteit door middel van een opleidingstraject voor teammanagers zorg. Dit omvat een tweejarige bacheloropleiding ‘Management in de Zorg’ aan de Hogeschool Leiden en leren op de werkplek onder begeleiding van een leermeester. Van de drie kandidaten die in 2022 zijn gestart met dit opleidingstraject, zijn er twee gestopt in 2023. De derde zal voor de zomer van 2024 afstuderen. Deze kandidaat kan in 2024 op meerdere plaatsen binnen Zorgbalans solliciteren naar de functie van teammanager. In 2023 zijn vijf kandidaten aangenomen en zij hopen voor de zomer van 2025 af te studeren.
In het najaar van 2023 zijn vier nieuwe teammanagers in opleiding geworven die in 2024 de opleiding zullen starten. Met de uitbreiding binnen Prettig Thuis, ons behandelcentrum Sonnevanck en ontwikkeling binnen Wonen & Revalidatie is de verwachting dat we met deze kweekvijver goede invulling kunnen geven aan de te verwachten vacatures. Het tweejarig traineeship voor net afgestudeerde academici, dat Zorgbalans samen met De Zorgcirkel en Omring heeft ontwikkeld, heeft niet geresulteerd in de beoogde doelstellingen. Samen met De Zorgcirkel en Omring evalueren we het traineeship en overwegen we het voortzetten van de samenwerking voor een andere doelgroep. Om die reden is in 2023 besloten om vooralsnog geen nieuwe trainees te werven.
Medewerkers ondersteunen in onzekere tijden
De oorlog in Oekraïne heeft ook voor onze medewerkers geleid tot (financieel) onzekere tijden. Binnen Zorgbalans hebben we op verschillende manieren gekeken hoe we medewerkers kunnen ondersteunen. De al beschikbare diensten en services, waaronder budget coaching, het verkopen van vakantie-uren en vervroegd aanvragen van eindejaarsuitkeringen is extra onder de aandacht gebracht. Aanvullend bieden we sinds 2022 fruit en damesverband aan op alle werkplekken, wat is gecontinueerd in 2023, en hebben alle medewerkers werkschoenen kunnen aanschaffen.
PIT
Om uitvoering te geven aan de brede strategische veranderagenda is in 2023 gewerkt aan het professionaliseren van de projectorganisatie dat hieraan uitvoering gaat geven. Dit heeft binnen de organisatie geleid tot een nieuw team met de naam PIT. De afkorting staat voor Project en Innovatie Team. Dit team bestaat uit verschillende professionals die ervoor zorgen dat gemeenschappelijke doelen worden behaald. Ze doen dit door, in een snel veranderende wereld waar sociale en technologische innovatie en de vermaatschappelijking van zorg steeds belangrijker worden, innovatie en projectmatig werken vorm te geven.
In het PIT werken de (strategisch) adviseurs, projectmanagers, projectleiders en een portfoliomanager samen. In een flexibele schil rondom PIT, vliegen professionals in en uit die tijdelijk met een rol als projectleider of projectmedewerker aangesteld zijn voor een specifiek project. Collega’s die naast hun normale werkzaamheden tijdelijk als projectleider aan de slag gaan, worden vanuit het PIT ondersteund in het werken volgens de Zorgbalans projectmethode met de daarbij behorende hulpmiddelen en formats. Ook evalueren we onze projecten doorlopend om te leren van successen en mislukkingen. PIT werkt tegelijkertijd nauw samen met diverse professionals die elders binnen of buiten de organisatie bezig zijn met vernieuwing of een ander perspectief vertegenwoordigen in het project. Denk bijvoorbeeld aan de Wijkzorg, woonzorglocaties, Kwaliteit, HR, control of het datateam.
AFAS
In 2023 is AFAS aangepast aan nieuwe wet- en regelgeving (waaronder het (deels) betaalde ouderschapsverlof en de nieuwe CAO VVT), daarnaast is opvolging gegeven aan het optimaliseren van AFAS. Zo zijn diverse werkprocessen herijkt en ontworpen, zoals volledige digitalisering van het instroomproces van nieuwe medewerkers en een werkproces in AFAS voor stagiaires. Sinds 2022 werken de HR-consulenten weer deels op locatie. Daardoor zijn er korte lijnen; enerzijds worden medewerkers optimaal ondersteund bij HR-gerelateerde vragen, anderzijds heeft dit geholpen in de optimalisatie van de werkprocessen.
5. Kwaliteit
Cliëntwaardering
Waarderingen op ZorgkaartNederland
Zorgbalans heeft op de website van ZorgkaartNederland een waardering van 8,3 over de afgelopen vier jaar, gelijk aan de benchmark die op 8,3 ligt.
Overzicht waarderingen per jaar
Woonzorgcentra
In 2023 zijn voor Zorgbalans totaal 439 waarderingen gegeven d.m.v. interview- en belteams van onderzoeksbureau MarketResponse. Bij locaties waar veel mensen met dementie wonen is er een grotere inzet van belteams geweest die met de eerste contactpersonen gesproken hebben. Op locaties waar mensen met somatische of gerontopsychiatrische problematiek wonen is er vaker gekozen voor een combinatie van interviewteams op de locatie voor de bewoners en belteams voor de eerste contactpersonen. Zorgbalans heeft met een gemiddelde van 8,1 en een aanbevelingsscore van 92%, beide iets lager dan in 2022, een mooi resultaat behaald in dit cliënttevredenheidsonderzoek. Het gemiddelde ligt wel 0,3 punt lager dan in 2022. Het beeld van de ouderenzorg in de maatschappij lijkt nog niet overeen te komen met de realiteit en toekomstige opgave. Er wordt door cliënten van Wonen & Revalidatie met regelmaat aangegeven dat er te weinig medewerkers zijn.
Prettig Thuis
In de periode oktober t/m december 2023 zijn telefonische interviews gehouden met cliënten van Prettig Thuis. Er zijn 56 waarderingen opgehaald met een gemiddeld cijfer van een 8,5. In heel 2023 zijn er in totaal 59 waarderingen geplaatst met een gemiddeld cijfer van 8,6.
Wijkzorg
Wijkzorg vraagt cliënten en mantelzorgers via een ansichtkaart een waardering te geven op de website van ZorgkaartNederland. Daarnaast is in 2023 via een schriftelijke raadpleging de PREM wijkverpleging uitgevoerd, waarbij 146 cliënten toestemming hebben gegeven voor het doorleveren van hun waarderingen t.b.v. ZorgkaartNederland. De resultaten van de PREM wijkverpleging zijn mooi: de wijkzorgmedewerkers van Zorgbalans ontvangen een 8,8 van hun cliënten en de organisatie Zorgbalans een 8,6. In 2022 ontvingen de medewerkers tevens een 8,8 van hun cliënten en de organisatie Zorgbalans een 8,5. De respons van de PREM 2023 is 40%. In 2022 was de respons 38%.
In onderstaande tabel staan de gemiddelde cijfers van de waarderingen op ZorgkaartNederland 2023.
Cliëntwaardering locaties
Velserduin IJmuiden
8,2
Breezicht IJmuiden
7,6
De Moerberg IJmuiden
7,8
W.F. Visserhuis IJmuiden
8,4
De Molenweid Velserbroek
8,4
Huis ter Hagen Driehuis
7,9
Zuiderhout Haarlem
7,8
De Houttuinen Haarlem
8,3
De Heemhaven Heemstede
8,4
Kennemerduin Heemstede
7,7
Slottuin Heemstede
7,9
Horstendaal en Saanensduin Bennebroek
8,9
Den Weeligenberg Hillegom
7,9
Prettig Thuis
8,6
Wijkzorg
9,2
Kwaliteit en veiligheid
Kwaliteitsindicatoren verpleeghuiszorg 2023
In juni 2023 is verantwoording afgelegd door het indienen van de kwaliteitsindicatoren 2022. Net zoals in het verslagjaar 2021 zijn er drie verplichte indicatoren basisveiligheid: ‘Advance Care Planning’ (ACP), ‘bespreken medicatiefouten in het team’ en ‘aandacht voor eten en drinken’. Daarnaast zijn er zes keuze-indicatoren. Uit deze keuze indicatoren moeten er minimaal twee gekozen worden. Zorgbalans heeft ervoor gekozen om het aantal cliënten met decubitus en de wijze waarop de organisatie denkt over vrijheidsbevordering, als keuze indicatoren aan te leveren en te monitoren. Deze keuze wijkt af van de keuzes in 2021 en 2022. Het Zorginstituut biedt de indicator aantal cliënten met een vrijheidsbeperkende maatregel niet meer aan. In overleg met het directieberaad en management van W&R is er gekozen om het aantal cliënten met decubitus als vervangende indicator aan te leveren.
Kwaliteitsindicatoren Wijkverpleging 2023
De indicatoren uit de PREM zijn in januari 2024 aangeleverd aan het Zorginstituut Nederland. In maart 2024 wordt de benchmark gepubliceerd in de portal van Mediquest.
Prettig Thuis 2023
Wlz-zorg thuis kent geen verantwoording van kwaliteit d.m.v. het aanleveren van kwaliteitsindicatoren.
Monitoring kwaliteit
Wonen & Revalidatie
In de tabel hieronder staat een deel van de scorecard in XLCubed. Alle kwaliteitsindicatoren worden door de medewerkers geregistreerd in de cliëntdossiers van Lable Care en Ysis. De scorecard is onderdeel van de Tertiaalrapportages die worden voorgelegd aan directieberaad, CCR, OR, RvT, huisbankier en accountant. In de tabel worden de scores voor de woonzorglocaties weergegeven. Registraties worden in principe automatisch gegenereerd naar het management informatiesysteem XLCubed met uitzondering van incidentmeldingen agressie cliënten onderling. Deze worden handmatig ingevoerd.
Scorecard per maand Kwaliteit en Veiligheid woonzorglocaties 2023
| Kwaliteit en Veiligheid | Jan | Feb | Mrt | Apr | Mei | Jun | Jul | Aug | Sep | Okt | Nov | Dec |
| Algemeen | ||||||||||||
| Aantal unieke cliënten | 1.460 | 1.427 | 1.456 | 1.422 | 1.419 | 1.427 | 1.447 | 1.444 | 1.419 | 1.440 | 1.433 | 1.424 |
| Meldingen incidenten cliënten | ||||||||||||
| MIC - Vallen (meldingen) | 311 | 319 | 333 | 273 | 325 | 341 | 306 | 289 | 330 | 329 | 353 | 407 |
| MIC - Medicatie (meldingen) | 167 | 166 | 199 | 160 | 166 | 196 | 211 | 203 | 212 | 163 | 156 | 200 |
| MIC - Agressief gedrag (meldingen) | 125 | 85 | 90 | 80 | 101 | 93 | 123 | 87 | 88 | 80 | 90 | 78 |
| MIC - Agressief gedrag cliënten onderling (meldingen) | 48 | 34 | 39 | 38 | 38 | 39 | 50 | 51 | 39 | 33 | 44 | 34 |
| Decubituspreventie | ||||||||||||
| Prevalentie decubitus (% cliënten met graad II t/m IV) | 0,27% | 0,42% | 0,48% | 0,63% | 0,42% | 0,49% | 0,62% | 0,62% | 0,70% | 0,76% | 0,84% | 0,70% |
| Decubitus graad II - III (aantal cliënten) | 4 | 6 | 6 | 8 | 5 | 6 | 8 | 9 | 10 | 9 | 11 | 8 |
| Decubitus graad IV (aantal cliënten) | 0 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 | 2 | 1 | 2 |
| Aantal Maatregelen Wet Zorg en Dwang | ||||||||||||
| Totaal Wet Zorg en Dwang | 101 | 93 | 81 | 91 | 83 | 84 | 77 | 84 | 83 | 87 | 77 | 78 |
| Onvrijwillige zorg in het zorgplan | 43 | 38 | 33 | 36 | 26 | 25 | 27 | 21 | 21 | 23 | 20 | 18 |
| Het stappenplan is doorlopen in het zorgplan | 57 | 55 | 47 | 52 | 57 | 59 | 50 | 61 | 61 | 64 | 57 | 59 |
| Onvrijwillige zorg is toegepast in een onvoorziene situatie (niet in zorgplan) | 1 | 0 | 1 | 3 | 0 | 0 | 0 | 2 | 1 | 0 | 0 | 1 |
| Psychofarmaca (Medimo) | ||||||||||||
| Psychofarmaca (% clienten) | 52% | 51% | 52% | 52% | 52% | 53% | 52% | 52% | 52% | 53% | 51% | 51% |
| Anxiolytica | 275 | 283 | 298 | 283 | 284 | 293 | 295 | 300 | 303 | 299 | 300 | 299 |
| Antidepressiva | 317 | 313 | 323 | 311 | 305 | 308 | 310 | 307 | 308 | 314 | 308 | 306 |
| Antipsychotica | 299 | 294 | 319 | 303 | 304 | 311 | 311 | 318 | 321 | 319 | 309 | 315 |
| Hypnotica | 248 | 235 | 259 | 235 | 250 | 244 | 237 | 235 | 234 | 244 | 243 | 256 |
Medicatieveiligheid
Er is een stabiel beeld van MIC-meldingen medicatie te zien. In de Q-gesprekken met de directeur Wonen & Revalidatie (W&R) die op iedere locatie plaatsvinden, zijn incidenten met medicatie een vast agendapunt. Verbeterpunten vanuit de analyse van MIC-meldingen worden in de locaties door de locatieverpleegkundigen naar de teams gebracht.
Meldingen agressief gedrag
Het aantal meldingen was in januari met 125 meldingen en juli met 123 meldingen het hoogst, van deze meldingen over agressie waren er 48 (jan) en 50 (juli) meldingen van agressie tussen cliënten onderling. De toename aan meldingen in januari en juli is te verklaren door twee bewoners op verschillende locaties met dementie en ernstig probleemgedrag. De teams worden bijgestaan door verschillende disciplines om samen tot aanpassing van benadering en gedrag te komen. In de dashboards per locatie is te zien op welke locaties dit speelt. Deze dashboards worden in de Q-gesprekken per locatie met de directeur W&R besproken.
Decubitus
Zorgbalans heeft in 2023 een decubitusprevalentie van minder dan 1%. Decubitusprevalentie en -preventie is vast onderwerp in de Q-gesprekken met de directeur W&R.
Onvrijwillige zorg
Bij Zorgbalans wordt zo min mogelijk onvrijwillige zorg ingezet. Dit beleid is speerpunt bij de Q-gesprekken op alle locaties. De analyse Onvrijwillige zorg is beschikbaar voor de IGJ en wordt gepubliceerd op onze website.
Farmacotherapeutisch overleg (FTO)
De apotheek levert een overzicht aan met managementinformatie waarin alle cliënten en medicatie zijn opgenomen. Bij afwijkingen wordt dat door de apotheker gesignaleerd en teruggekoppeld aan alle artsen. Ook worden de richtlijnen tijdens het FTO geëvalueerd en bijgesteld. Daarnaast wordt één keer per jaar een medicatiereview op cliëntniveau gehouden met de apotheker. Minimaal tweemaal per jaar wordt tijdens het multidisciplinair overleg (MDO) de medicatie van de cliënt met verzorgende en cliënt en/of familie doorgenomen. Op deze manier wordt de medicatieveiligheid, antibioticagebruik en polyfarmacie gemonitord.
Advance Care Planning (ACP)
De vakgroep specialisten ouderengeneeskunde voert binnen vier weken na opname van cliënt de ACP uit. Bij geriatrische revalidatiezorg (GRZ) is dit binnen één week.
Prettig Thuis
De Prettig Thuisteams melden met name valincidenten en medicatie-incidenten. Zie de tabel hieronder.
De Prettig Thuisteams hebben 213 valincidenten gemeld in 2023. Dit is een toename van ongeveer 45 meldingen ten opzichte van 2022. Bij Prettig Thuis worden in principe alle valincidenten gemeld, ook als een medewerker niet aanwezig is tijdens het incident. Prettig Thuis heeft 535 medicatie incidenten gemeld. In 2022 waren dit er 592. De meeste meldingen betreffen het vergeten of niet-aftekenen van medicatie. Deze meldingen worden besproken in de werkoverleggen. De trends worden besproken in de Q-gesprekken met een afvaardiging van de Prettig Thuisteams en de directeur Wonen & Revalidatie.
Incidenten Prettig Thuis teams
Incidenten en klachten Prettig Thuisteams 2023
| Kwaliteit en Veiligheid | Jan | Feb | Mrt | Apr | Mei | Jun | Jul | Aug | Sep | Okt | Nov | Dec | t/m Dec |
| Algemeen | |||||||||||||
| Aantal unieke clienten | 250 | 265 | 299 | 286 | 303 | 261 | 306 | 255 | 368 | 355 | 303 | 255 | |
| Meldingen incidenten clienten | |||||||||||||
| MIC - Vallen (meldingen) | 17 | 20 | 27 | 17 | 18 | 10 | 17 | 13 | 16 | 18 | 23 | 17 | 213 |
| MIC - Medicatie (meldingen) | 45 | 39 | 32 | 64 | 54 | 49 | 51 | 44 | 33 | 35 | 53 | 36 | 535 |
| MIC - Agressief gedrag (meldingen) | 4 | 0 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 | 8 |
Wijkzorg
De Buurtteams melden incidenten bij de betreffende cliënt in het cliëntdossier ONS. Een team kan zelf over een gewenste periode een rapportage uitdraaien en op deze manier de trends in de meldingen zien. Deze trends worden besproken in het teamoverleg en bij de jaargesprekken met de directeur Wijkzorg. Zie de tabel hieronder.
Het aantal gemelde valincidenten in 2023 is 285. Een kleine toename t.o.v. het aantal in 2022 toen 245 incidenten gemeld werden. In 2023 zijn door de Buurtteams 570 medicatie incidenten gemeld. Medicatieveiligheid heeft veel aandacht in de Wijkzorg. Het aantal MIC-meldingen is licht toegenomen t.o.v. 2022 waarin 570 incidenten met medicatie zijn gemeld.
Incidenten Wijkzorg
Incidenten en klachten Wijkzorg 2023
| Kwaliteit en Veiligheid | Jan | Feb | Mrt | Apr | Mei | Jun | Jul | Aug | Sep | Okt | Nov | Dec | t/m Dec |
| Algemeen | |||||||||||||
| Aantal unieke clienten | 3.953 | 3.864 | 3.973 | 3.816 | 3.868 | 3.899 | 3.897 | 3.814 | 3.784 | 3.915 | 3.952 | 3.842 | |
| Meldingen incidenten clienten | |||||||||||||
| MIC - Vallen (meldingen) | 26 | 17 | 24 | 28 | 23 | 14 | 27 | 15 | 29 | 32 | 24 | 26 | 285 |
| MIC - Medicatie (meldingen) | 44 | 41 | 50 | 52 | 46 | 56 | 46 | 44 | 52 | 51 | 64 | 72 | 618 |
| MIC - Agressief gedrag (meldingen) | 4 | 2 | 3 | 0 | 0 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 5 | 1 | 17 |
Klachten cliënten
De Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) schrijft een laagdrempelige klachtafhandeling voor. Voor Zorgbalans betekent dit dat de klacht zoveel mogelijk daar wordt afgewikkeld waar deze ontstaat. Dat is meestal in het dagelijks contact. Als dat niet lukt kan de cliënt zich wenden tot onze klachtencoördinator. Zij spreken in onderling overleg af waar de klacht het beste kan worden opgepakt. Als blijkt dat het niet meer mogelijk is dit in de uitvoering op te lossen, wordt de afhandeling opgeschaald, bijvoorbeeld naar de directie van Zorgbalans. Indien de fase 1 afhandeling (laagdrempelig, intern oplossen) niet lukt, wordt de klacht opgeschaald naar fase 2: de formele fase waarin de klacht met een brief beantwoord wordt, vanuit de directie of de bestuurder.
In 2023 zijn er zevenentwintig klachten ingediend. In 2022 waren dit er dertig. Zeventien klachten zijn ingediend door cliënten en/of familie van de woonzorgcentra. Er waren zes klachten over de buurtteams, drie over de huishoudelijke ondersteuning en een klacht over een Ontmoetingscentrum. Er waren geen klachten over Prettig thuis. Van deze zevenentwintig klachten zijn er vijf afgehandeld in fase 2, de overige in fase 1.
Commissies
Hygiëne en infectie preventiecommissie
De Hygiëne en infectie preventiecommissie geeft advies over het beleid en uitvoering t.a.v. hygiëne en infectiepreventie aan de RvB en heeft in 2023 achtmaal vergaderd. Tijdens deze overleggen worden protocollen en richtlijnen geüpdate, samengebracht naar aanleiding van de hygiëne en infectiepreventie audit in Q4 2022.
Wet zorg en dwang commissie
De Wet zorg en dwang (Wzd) commissie heeft in 2023 viermaal vergaderd. Tijdens deze overleggen worden de data van de ingezette onvrijwillige zorg en doorlopen stappenplannen geanalyseerd. Verder worden praktische problemen, casuïstiek en aankomende veranderingen besproken. De commissie heeft de RvB geadviseerd over verdere borging van kennis over de Wzd.
Incidentencommissie
De incidentencommissie is driemaal regulier bij elkaar gekomen om de data van MIC-meldingen te analyseren. De commissie is ook tweemaal betrokken geweest bij een PRISMA-onderzoek n.a.v. een calamiteit zoals beschreven door de IGJ. De professionele, ervaren en onafhankelijke input van de commissie is van grote waarde voor de onderzoeken.
Adviesteam ouderenmishandeling
Zorgbalans heeft in 2023 de rol van aandachtfunctionaris ouderenmishandeling verder vormgegeven en samengebracht in een adviesteam ouderenmishandeling. Dit adviesteam bestaat uit vier collega’s met de rol aandachtfunctionaris en wordt, indien nodig, ondersteund door de afdeling Kwaliteit en de bestuurssecretaris. Het adviesteam houdt zich bezig met kennisontwikkeling over het onderwerp en advisering bij casuïstiek en meldingen bij Veilig Thuis.
Onderzoek en audits
Incidentonderzoek m.b.v. PRISMA-light analyse
De Prisma-light analyse is een methode voor het onderzoeken van (ernstige) incidenten, waarbij met de betrokkenen stapsgewijs de oorzaken van het incident in beeld worden gebracht en gezamenlijk verbeterpunten worden geformuleerd. Het doel is samen leren van incidenten en samen verbeteren van kwaliteit van zorg. In 2023 zijn vijf incidenten volgens de PRISMA-methode geanalyseerd. Een onderzoek heeft in samenwerking met het Spaarne Gasthuis plaatsgevonden vanwege een incident in de keten.
De Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ)
Zorgbalans heeft in 2023 één melding disfunctioneren zorgverlener gedaan. In februari 2023 heeft Zorgbalans in samenwerking met het Spaarne Gasthuis een melding van een calamiteit gedaan bij de IGJ. Het onderzoek is in augustus door de IGJ als goed bevonden met compliment voor de aandacht voor de ketensamenwerking. In mei 2023 is er een melding van geweld in de zorgrelatie van cliënten onderling gemeld bij de IGJ. Dit onderzoek is in augustus door de IGJ als voldoende bevonden.
Meldingen datalek
In 2023 zijn 23 meldingen van een datalek ontvangen. Al deze meldingen zijn direct opgepakt en afgehandeld. Het verlies van een werktelefoon werd 12 keer gemeld. Er is volgens de procedure bij vermissing van een telefoon geen sprake van een datalek. Deze meldingen worden wel als zodanig geregistreerd zodat er een hoge alertheid is op het gebruik van de werktelefoon in relatie tot privacy. Geen van de meldingen van een datalek hebben geleid tot een melding bij de Autoriteit Persoonsgegevens.
Interne audits
Opvolging review gebouwveiligheid
In 2022 is een audit uitgevoerd naar de gebouwveiligheid van alle woonzorglocaties. Doel van deze audit was te inventariseren of het huidige beleid, de procedures en afspraken nog passend en actueel zijn en waar nodig te komen tot aanbevelingen ter verbetering. In 2023 is er gestart met een audit naar de opvolging en het effect van de geformuleerde verbetermaatregelen. Deze audit zal in februari 2024 worden afgerond.
Dossieraudit ONS en Ysis
In 2021 heeft er een inhoudelijke dossieraudit plaatsgevonden van het elektronisch cliënt dossier (ECD) Lable Care. In 2023 is gestart door de beleidsadviseurs kwaliteit met een dossieraudit op de ECD’s Ysis en ONS. Focus is het gebruik van de ECD’s als evaluatie van de implementatie en het verbeteren van de kwaliteit van vereiste data. Hierbij staat het beperken van administratieve lasten centraal. De criteria voor de audit zijn door de beleidsadviseurs kwaliteit in overleg met de business controller, het locatiemanagement en de directie Wijkzorg opgesteld. De audit zal in februari 2024 worden afgerond.
Externe audits
Certificatie in de Zorg
In 2020 is de nieuwe externe controle auditcyclus van de NEN ISO 9001 normen gestart. Zorgbalans is ISO-gecertificeerd tot februari 2024.
Op drie dagen in april 2023 heeft de derde controle audit plaatsgevonden. Het auditteam prijst Zorgbalans met de inbedding van de visie op ‘goede zorg’: “Zorgbalans heeft ontegenzeggelijk veel in huis: een rijk aanbod van dienstverlening (van generalistisch tot specialistisch, van lokaal tot bovenregionaal), een groot netwerk in de regio en betrokken medewerkers en teams die er willen zijn voor hun klant (cliënt, verwant, collega, etc.). Er is veel ruimte voor couleur lokaal en het aansluiten op die ander vormt een belangrijk uitgangspunt voor het handelen. Medewerkers ervaren Zorgbalans als een warme, toegankelijke en open werkgever die kansen biedt om te ontwikkelen en door te groeien.”.
Aandachtspunten die bij de volgende audit getoetst zullen worden zijn: verbinding/samenwerking tussen Prettig Thuisteams en Buurtteams, samenwerking ziekenhuizen, ontwikkeling transformatie op de locaties, present aan jezelf, ontwikkeling Wijktuin, samenwerking in de GRZ en kruisbestuiving good practices verschillende domeinen.
Visitatie D-ZEP
In juli is de afdeling de Dwarsfluit van behandelcentrum Sonnevanck, met haar doelstelling Regionaal Expertise Centrum (REC) voor mensen met Dementie en zeer ernstig probleemgedrag (D-ZEP) te worden voor Noord-Holland en Zuid-Holland Noord, opgegaan voor de landelijke visitatie. De visiteurs hebben de Dwarsfluit op alle inhoudelijke criteria positief beoordeeld. Er kon echter nog geen positief advies worden afgegeven, vanwege het nog niet kunnen voldoen aan het minimaal aantal zorgtrajecten. Dit heeft een directe relatie met de ontwikkeling van de nieuwbouw van Sonnevanck. De visitatiecommissie spreekt haar vertrouwen uit dat op de nieuwe locatie een passende omgeving gecreëerd wordt.
Overig onderzoek 2023
UNO-Amsterdam
Zorgbalans maakt deel uit van UNO-Amsterdam, het Universitair Netwerk Ouderenzorg van Amsterdam UMC, het samenwerkingsverband van Nederlandse ouderenzorgorganisaties en de afdeling ouderengeneeskunde van Amsterdam UMC. Doel van dit netwerk is de zorg voor en behandeling van patiënten in de langdurige ouderenzorg te verbeteren door middel van wetenschappelijk onderzoek en kennis via het netwerk te delen. Zorgbalans heeft een interne UNO-commissie. Deze is multidisciplinair van samenstelling en fungeert als schakel tussen de dagelijkse praktijk en het UNO-Amsterdam.
Leren van data
Als onderdeel van het UNO-programma Leren van data heeft Zorgbalans ook in 2023 meegedaan aan peilstations, te weten:
- Psychofarmaca
- Proactieve zorgplanning
Themagroepen
Er zijn 3 themagroepen binnen UNO-Amsterdam: hersenaandoeningen, revalidatie en kwaliteit van zorg. In alle themagroepen participeert een afvaardiging van de UNO-commissie van Zorgbalans.
Implementatie
De UNO-commissie besteedt bewust aandacht aan de implementatie van kennis. Zo zijn er in 2023 een aantal online lunch en learns georganiseerd.
Lerend netwerk
Zorgbalans heeft een lerend netwerk gevormd met Omring en De Zorgcirkel. De verantwoordelijke directeuren en hun adviseurs komen viermaal per jaar bij elkaar om kennis, de kwaliteitsverslagen en – plannen uit te wisselen. Daarnaast vindt ook uitwisseling van kennis plaats op het gebied van incidenten- en calamiteitenonderzoek en de Wet zorg en dwang. Ook de bestuurders van de drie organisaties hebben structureel overleg.
In 2023 zijn kwaliteitsverslagen en kwaliteitsplannen van de organisaties gedeeld. In mei is er een netwerkbijeenkomst geweest om met management, ondersteuning, staf, en zorgprofessionals stil te staan bij onderwerpen die de organisaties bezighouden richting de toekomst. De thema’s die zijn besproken zijn: Bevoegd en bekwaam, informele hulp, FACT, dementie, Expertisecentrum D-ZEP, ‘anders werken’, Multidisciplinaire adviesraad (MAR) en verzorgende/verpleegkundige adviesraad (VAR). De betrokkenen vonden het een waardevolle bijeenkomst om informatie, ideeën en vraagstukken met elkaar uit te wisselen.
6. Bedrijfsvoering
Informatiesystemen
De afdeling ICT richt zich onder andere op het zo goed mogelijk ondersteunen van werkprocessen met juiste en volledige gegevens. Gedurende een jaar worden de informatiesystemen voorzien van updates om functionaliteiten toe te voegen en/of te wijzigen als gevolg van veranderingen in de cao en/of weten regelgeving. Afgelopen jaar stonden ook onderwerpen als e-Overdracht en persoonlijke Gezondheidsomgeving en Kennisbank 2.0 op de agenda. Verder het selecteren van een nieuw Risk Management systeem en een Leerling Management systeem, beide systemen zullen in 2024 worden geïmplementeerd.
Datagedreven werken
Verder heeft Zorgbalans de ambitie uitgesproken meer datagedreven te werken. Het doel is om met rapportages, dashboards, algoritmes en uiteindelijk Artificial Intelligence (AI) waardevolle (nieuwe) inzichten te verkrijgen welke de besluitvorming kunnen beïnvloeden. Zowel rond strategische vraagstukken, zoals hoe om te gaan met de vergrijzing van de bevolking tot meer praktische inzichten, bijvoorbeeld het voorspellen van benodigde aantal zorguren per cliënt op basis van data in het zorgdossier. In 2023 zijn de verschillende initiatieven samengevoegd en ondergebracht in één PowerBI-omgeving voor heel Zorgbalans en verschillende nieuwe dashboards ontwikkeld.
Communicatie en technologie
Qua zorgtechnologie is onze woonzorglocatie W.F. Visserhuis in 2022 als eerste locatie voorzien van het berichtenmanager-systeem (BproCare). In 2023 zijn de woonzorglocaties De Moerberg, Breezicht, Kennemerduin en revalidatiecentrum Zuiderhout hieraan toegevoegd. Ruim 550 kamers van cliënten zijn nu voorzien van de nieuwste zorgtechnologie zoals bedsensoren, dwaaldetectiesystemen of camera- en deurintercomsystemen. Met behulp van een app op een telefoon of tablet of met een webbrowser kan de functionaliteit van het apparaat worden bediend en/of kunnen beelden, geluid of berichten binnenkomen bij een zorgteam. De eerste resultaten van de eerste locaties zijn veelbelovend. In 2024 en 2025 zullen de overige woonzorglocaties worden aangesloten op deze technologie.
WiFi-netwerk
Daarnaast werkt de afdeling ICT aan het op orde houden van de onderliggende hardware, software, randapparatuur en netwerken. Naast continu onderhoud aan deze ICT-componenten, wordt elke locatie voorzien van een nieuw WiFi-netwerk. Deze werkzaamheden worden gelijktijdig uitgevoerd met de implementatie van het berichtenmanager-systeem.
Portaalwerkplek
Afgelopen jaar is de nieuwe portaalwerkplek, gebaseerd op Microsoft Office 365, succesvol in gebruik genomen. De portaalwerkplek voorziet de medewerker o.a. van het laatste Zorgbalansnieuws, snelkoppelingen naar informatiesystemen, mogelijkheden om gegevens te delen en elkaar digitaal met behulp van Teams te ontmoeten (video-conferencing).
Informatiebeveiliging
De hoeveelheid privacygevoelige data neemt steeds meer toe, hetzelfde kan gezegd worden over cybercriminaliteit. Dagelijks zijn er berichten te vinden in het nieuws van (pogingen tot) inbraak en het stelen van gegevens. Het belang van goede informatiebeveiliging wordt steeds belangrijker. Jaarlijks onderzoekt een externe partij de informatiebeveiliging om te toetsen of de gegevens van cliënten en medewerkers voldoende zijn beveiligd.
Duurzaamheid/ESG-activiteiten
Zorgbalans heeft de Green Deal Zorg 2.0 ondertekend dat streeft naar zorg met minimale CO2-uitstoot en impact op de leefomgeving en met oog voor hergebruik van grondstoffen en materialen.
Zorgbalans heeft in 2023 besloten om in 2024 alle activiteiten op het gebied van verduurzaming te gaan coördineren en organiseren vanuit een centrale commissie duurzaamheid waarin een brede vertegenwoordiging van verschillende functies en rollen is vertegenwoordigd. Dit om de samenhang te bevorderen, de slagvaardigheid te versterken, de initiatieven binnen de organisatie beter te kunnen opschalen en het overzicht en de communicatie op het thema duurzaamheid te kunnen verbeteren. In deze commissie wordt ook direct geanticipeerd op de komst van de ESG (Environmental, Social & Governance) verantwoordingsplicht op het gebied van milieu, maatschappij en governance. Door middel van de ESG-rapportage geeft een organisatie helderheid aan interne en externe stakeholders over de activiteiten die op deze terreinen worden gepleegd. Wij verwachten dat er vanuit de sector een eenduidige leidraad volgt die wij kunnen gebruiken bij de verdere vormgeving. Vooruitlopend op deze commissie hebben in 2023 onder andere de volgende activiteiten plaatsgevonden op het gebied van duurzaamheid, milieu, maatschappij en governance:
- Dagelijks zijn cliënten van SIG (een organisatie die zich richt op de ambulante begeleiding van mensen met een beperking) werkzaam in de ondersteuning van bedrijfsprocessen binnen de locatie Leidsevaart.
- Het gemiddelde energieverbruik van de woonzorglocaties is in 2023 licht gestegen als gevolg van de toenemende vraag naar koeling. Toch laat de CO2 routekaart van Zorgbalans zien dat we op koers blijven liggen om de Green Deal doelstellingen van 2030 en 2050 te realiseren. Zorgbalans blijft het energieverbruik monitoren om op de locaties gerichte maatregelen te kunnen nemen.
- Het ketelhuis van woonzorglocatie De Houttuinen is vernieuwd met onder andere een energiezuinige warmtepomp waardoor het gasverbruik in 2024 zal dalen. Hiervoor is een duurzaamheidssubsidie verstrekt. Daarnaast is in woonzorglocatie De Moerberg energiezuinige verlichting gemonteerd.
- Er is een beeldzorgteam opgericht waardoor zorgmedewerkers van de Wijkzorg duurzamer inzetbaar zijn en zorg kunnen blijven verlenen daar waar het fysieke werk minder goed mogelijk wordt.
- Er zijn strategische partnerships zoals met bijvoorbeeld Zorgboodschap opnieuw gesloten met daarin veel aandacht voor duurzaamheid. Hiermee willen we de beweging van de stijgende lijn van de afgelopen twee jaar wat gebruik van duurzame producten betreft gaan versterken.
- Zorgbalans heeft, in verband met de SUP-wetgeving (de regels over de beperking van wegwerpplastic), de plastic disposables omgezet naar duurzame varianten waardoor er veel minder afval is.
- Zorgbalans neemt incontinentiematerialen bewust af van een fabrikant die veel in het werk stelt om duurzamer te produceren en door middel van training en opleiding het verbruik te verlagen.
- Dagelijks ontvangen al onze medewerkers in het kader van vitaliteit gratis fruit op het werk, ook om mee te nemen naar huis.
- Aan vrouwelijke collega’s worden gratis dames hygiëneproducten verstrekt.
- Er worden op meerdere Zorgbalans-locaties sportactiviteiten georganiseerd specifiek voor de medewerkers waaraan zij kosteloos kunnen deelnemen.
- Voor de medewerkers is een uitgebreid aanbod op het gebied van financiële coaching, bedrijfsmaatschappelijk werk en laagdrempelige psychologische ondersteuning (ook ter overbrugging van wachtlijsten reguliere zorg) kosteloos beschikbaar.
- Onze wetenschapscommissie UNO participeert in onderzoeken met betrekking tot het voorschrijven van medicatie binnen normen antibiotica en psychofarmaca.
Financieringsstromen
De zorg wordt in Nederland vergoed uit de Wet Langdurige Zorg (Wlz), de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo). De zorgverlening is primair gericht om deze thuis bij de zorgvrager te organiseren, met wijkverpleging of Volledig Pakket Thuis. De cliënt heeft zoveel mogelijk de eigen regie over de inzet van zorg.
Zorginkoop afspraken
Voor het jaar 2023 heeft Zorgbalans zorginkoop-afspraken gemaakt voor het leveren van zorg vanuit de Wlz, de Wmo en de Zvw.
Productieafspraken 2023
Wlz
Voor het jaar 2023 zijn afspraken gemaakt met twee zorgkantoren: Zilveren Kruis en Zorg en Zekerheid. De productieafspraken betreffen met name de intramurale ZZP-zorg, Volledig Pakket Thuis (Prettig Thuis) en Modulair Pakket Thuis. Zorgbalans heeft met de zorgkantoren een driejarige overeenkomst afgesloten die loopt van 2021 t/m 2023. Voor de inschrijving voor het jaar 2023 kon Zorgbalans als bestaande zorgaanbieder volstaan met het indienen van een bestuursverklaring.
Voor de Wlz-tarieven van 2023 had Zorgkantoor Zilveren Kruis een tarief toegekend van 95,8% van de NZa-tarieven, waar dat in 2022 nog 96,2% was. Zorgkantoor Zorg en Zekerheid gaf een tarief van 95,8% met daarbij de mogelijkheid om een hoger percentage te verkrijgen via specifieke afspraken over regionale ontwikkelingen, passende zorg, innovatie en bedrijfsvoering. Op basis van een door Zorgbalans ingediend plan met betrekking tot de bijzondere doelgroepen in Sonnevanck had dit zorgkantoor het tarief voor 2023 hoger vastgesteld, namelijk op 97,7%.
Vanaf 2022 zijn de middelen voor het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg in de Wlz-tarieven opgenomen en deze zijn ook in het jaar 2023 niet apart gefinancierd en verantwoord. De inhoudelijke realisatie van de kwaliteitsplannen wordt gedurende het jaar regelmatig met de zorgkantoren besproken tijdens overleggen. In 2023 is met de Zorgkantoren regelmatig gesproken over kwaliteit, regionale beleidsthema’s, persoonsgerichte zorg, ziekteverzuim en passend aanbod.
Het ministerie van VWS heeft transitiemiddelen beschikbaar gesteld om de ambities uit het WOZO-programma te realiseren. Deze transitiemiddelen worden beschikbaar gesteld tot en met 2026. WOZO staat voor Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen. Het programma WOZO bestaat uit verschillende maatregelen, initiatieven en projecten om ervoor te zorgen dat de ouderenzorg ook in de toekomst blijft passen bij wat ouderen willen. En om ervoor te zorgen dat, gezien de grote schaarste aan personeel en de stijgende zorgvraag, de ouderenzorg ook in de toekomst goed georganiseerd kan worden. Zorgbalans werkt mee aan verschillende regionale projecten waardoor in 2023 over deze extra WOZO-middelen kon worden beschikt.
Wmo
In het kader van de Wmo heeft Zorgbalans overeenkomsten met alle gemeenten in de regio’s Zuid-Kennemerland en IJmond. De gemeenten gaan uit van normtarieven in de vorm van reële vaste tarieven voor de betreffende producten. De tarieven worden jaarlijks geïndexeerd op basis van de consumentenprijsindex en de stijging van de cao-index. Zorgbalans levert in het kader van de Wmo de volgende producten: Begeleiding Ambulant, Dagbesteding, Kortdurend Verblijf en Huishoudelijke Ondersteuning.
Bij de gemeenten Haarlem, Heemstede, Bloemendaal, Velsen en Zandvoort is de financiering van Dagbesteding gekanteld in verband met het terugdringen van administratieve lasten. Dat wil zeggen dat we een all-in lumpsumbedrag krijgen voor de geleverde zorg in plaats van declaratie op basis van aantallen producten en een tarief. Dit lumpsumbedrag is wel vastgesteld op basis van de in het verleden geleverde producten, verhoogd met een indexatie en een gemiddeld verwachte groei van cliënten. Vanaf 2023 is voor de gemeente Haarlem deze financiering onderdeel van Buurts. Buurts Haarlem is het samenwerkingsverband van de organisaties DOCK Haarlem, Haarlem Effect, Leger des Heils, perMens, Stichting Ontmoeting en Zorgbalans.
Zvw
In het kader van de Zorgverzekeringswet zijn met alle zorgverzekeraars diverse overeenkomsten afgesloten. Het contracteerproces bij de Zvw heeft vertraging opgelopen door het verwerken van het vastgestelde Integraal Zorgakkoord (IZA) door de verzekeraars. Naast de indexatie (loonkosten en materiële kosten) dienden de verzekeraars het extra beschikbare budget in het kader van IZA toe te voegen aan de tarieven of op een andere manier beschikbaar te stellen. Doel hiervan was het toekomstbestendig kunnen organiseren van de zorg want door de vergrijzing, stijgende zorgvraag en het personeelstekort staat de zorg onder druk. Om de zorg toegankelijk te houden moet de zorg anders georganiseerd worden. Om deze transitie tot stand te brengen is in 2023 via het IZA extra geld beschikbaar gekomen voor met name de Wijkverpleging.
Het onderdeel Wijkverpleging werd ook in 2023 in alle contracten via een integraal tarief gecontracteerd. De behaalde doelmatigheidsverbetering bij de Wijkverpleging van Zorgbalans heeft ervoor gezorgd dat dit evenals in voorgaande jaren geen belemmerend issue is geweest bij de zorginkoop 2023. Het op peil houden van de doelmatigheid (het gemiddeld aantal zorguren per cliënt) bleef uiteraard wel een speerpunt bij de Wijkverpleging. Periodiek wordt dit cijfer gemonitord. Vrijwel alle verzekeraars betrekken dit cijfer bij de bepaling van hun tarieven. Verder zijn met alle zorgverzekeraars overeenkomsten gesloten voor de volgende zorgproducten:
- Geriatrische Revalidatie Zorg (GRZ)
- Eerstelijns Verblijf
- Paramedische Zorg
- Geneeskundige Zorg voor Specifieke Patiëntgroepen
Cijfers cliëntenzorg en medewerkers
| Cliënten woonzorgcentra en Prettig Thuis | |
| Per eind 2023: | 1.428 cliënten in zorg |
| In 2023: | 517.950 dagen zorg en verpleging |
| Cliënten Wijkzorg | |
| Per eind 2023: | 5.189 cliënten in zorg |
| In 2023: | 632.011 uren zorg en verpleging |
| Cliënten ontmoetingscentra | |
| Per eind 2023: | 540 bezoekers |
| In 2023: | 90.726 dagdelen dagactiviteiten |
Medewerkers
Het gemiddeld aantal fte over 2023 is in totaal 2.100. Deze aantallen hebben betrekking op medewerkers in loondienst en de ingezette uitzendkrachten. Er waren circa 900 vrijwilligers betrokken bij Zorgbalans in 2023.
Ziekteverzuim
Het gemiddelde ziekteverzuim over 2023 lag op 9,05%.
In- en uitstroom medewerkers 2023
| Medewerkers | FTE | |
|---|---|---|
| Instroom | 824 | 364 |
| Uitstroom | 818 | 309 |
| Saldo 2023 | +6 | +55 |
Managementinformatie
Iedere maand verspreidt de afdeling Planning en Control managementinformatie met de actuele stand van zaken omtrent productie, personele inzet en financiën. Iedere vier maanden is er een uitgebreidere versie aangevuld met kwaliteitsinformatie zorg. Deze tertiaalrapportage wordt gedeeld met de RvT, directieberaad, CCR, OR, accountant en huisbankier.
Administratieve organisatie/ interne controle
Ter waarborging van de betrouwbaarheid van registratie en verantwoording van de productie rapporteert de business controller conform de externe AO/IC eisen, de uitgevoerde controlewerkzaamheden en bevindingen rechtstreeks aan de RvB. De productie 2023 is grotendeels gecontroleerd door middel van datacontrole en een steekproef op de gedeclareerde zorgregels van cliënten. Er zijn geen fouten of bijzonderheden geconstateerd. Er is vastgesteld dat de werkprocessen rond indicatie en registratie intern goed zijn geborgd en het systeem van het periodieke declaratieverkeer met zorgkantoren, verzekeraars en gemeenten zo is ingericht dat eventuele uitval vroegtijdig wordt gesignaleerd en gecorrigeerd. De accountant heeft goedkeurende controleverklaringen afgegeven bij de Wlz-nacalculaties 2023, de Wmo-verantwoordingen van 2023 en de subsidie gerelateerde verantwoordingen.
Zorgbrede Governance Code
Als lid van de brancheorganisatie ActiZ houdt Zorgbalans zich aan het nakomen van de Zorgbrede Governance Code (ZGC).
Gedragscode
Zorgbalans heeft een gedragscode in de vorm van een integriteitsbeleid. Elke medewerker moet bij indiensttreding hiervan kennisnemen. Ook is het document beschikbaar op ons intranet.
7. Ontwikkeling resultaat en kengetallen
Ontwikkeling resultaat en kengetallen
Het financiële resultaat over 2023 bedraagt € 6,1 mln en is daarmee € 3,1 mln hoger dan de begroting. Dit hogere resultaat komt grotendeels door achtergebleven investeringen op het gebied van innovatie en huisvesting als gevolg van de beperkte beschikbaarheid van medewerkers en aannemers. In 2023 is besloten om het projecten- en innovatiebudget met ingang van 1 januari 2024 onder te brengen in een apart projectenbureau, met als doel meer realisatiekracht rondom de (innovatie)projecten.
Financiële gegevens
| Bedragen in € mln | 2023 | 2022 |
|---|---|---|
| Bedrijfsopbrengsten | € 216,7 | € 207,7 |
| Bedrijfskosten | € 210,6 | € 195,6 |
| Resultaat | € 6,1 | € 12,1 |
| Eigen vermogen | € 76,4 | € 70,4 |
In onderstaande tabel staat een aantal ratio’s en kengetallen die de financiële gezondheid van Zorgbalans weergeven. Allen voldoen ruimschoots aan de gestelde normen.
Deze goede uitgangspositie is nodig om onze vastgoedstrategie te kunnen uitvoeren. In de vastgoedstrategie is het doel geformuleerd om een aantal panden die nu gehuurd worden in eigendom te verkrijgen en daarnaast te renoveren. Deze renovaties zijn nodig om de gebouwen geschikt te maken voor de steeds complexer wordende zorgvraag. Bovendien is voor de locatie Zuiderhout nieuwbouw zeer gewenst.
Ratio’s en kengetallen
| Bedragen in € mln | 2023 | 2022 | Norm |
|---|---|---|---|
| Rendement | 2,8% | 5,8% | > 1,5% |
| Solvabiliteit | 45,0% | 42,3% | > 25% |
| Werkkapitaal | € 63,0 | € 62,3 | > 25 mln |
| Current ratio | 2,8 | 2,8 | > 1,2 |
| Loan to value | 59,0% | 63,8% | < 70% |
| Budget ratio | 35,3% | 33,9% | > 20% |
Jaarlijks wordt de meerjarenbegroting herijkt en getoetst of de strategie van Zorgbalans inclusief het strategisch vastgoedplan past binnen de financiële bandbreedtes van Zorgbalans. Ook vloeit hier de financieringsbehoefte uit voort.
8. Risicoparagraaf
Risicoparagraaf
Zorgbalans kiest in de basis voor een risicomijdend profiel, maar biedt wel ruimte voor ondernemerschap en innovatie. De belangrijkste risico’s en wijze van beheersing van deze risico’s worden als volgt gezien:
|
Risico |
Beheersing |
|
Onzekere tariefontwikkeling van zorgkantoren, verzekeraars en gemeenten. |
Tijdig signaleren en meenemen in de meerjarenbegroting. Dit stelt bestuur en management in staat om strategie en beleid aan te passen.
|
|
Onzekerheid over de omvang van de |
De uitnutting wordt periodiek gemonitord en in kwartaalgesprekken besproken met financiers (zorgkantoren en zorgverzekeraars). |
|
Krapte op de arbeidsmarkt in relatie tot de |
HR-strategie laten aansluiten op de veranderende arbeidsmarkt.
|
|
Onzekerheid over continuïteit en stabiliteit overheidsbeleid.
|
Goed op de hoogte blijven en invloed uitoefenen via deelname aan o.a. ActiZ (brancheorganisatie).
|
|
Onvoldoende aansluiting van woonzorgconcepten bij de toekomstige behoefte van ouderen op het gebied van wonen met zorg. |
Goede verbinding tussen zorg en vastgoed. Wensen en eisen in kaart brengen zodat deze opgenomen en geprioriteerd worden in vastgoedstrategie. |
|
Risico’s omtrent informatieveiligheid. |
ICT hanteert een eigen risicomanagement systeem (ISMS o.b.v. NEN-7510) om de belangrijkste risico’s in scope te hebben. Daarnaast wordt jaarlijks een interne en externe pen-test uitgevoerd. Ook wordt een jaarlijkse phishing-test gedaan. |
Wijze van beheersen en bijsturen van risico’s
Zorgbalans geeft uitvoering aan de inventarisatie en beheersing van risico’s en onzekerheden aan de hand van het opgestelde Interne Controlekader. Het Interne Controlekader wordt beschreven aan de hand van de categorieën Goede Zorg, Goed Werk en Economisch Duurzaam. Onder Goede Zorg vallen de controles die te maken hebben met het leveren van zorg aan onze bewoners en cliënten. Goed Werk behelst de controles op het gebied van goed werkgeverschap en Economische Duurzaam omvat een breed scala aan controle, bijvoorbeeld op het gebied van personele zaken, fiscale controle en governance. Jaarlijks wordt een auditplan opgesteld om vast te stellen welke risico’s dat betreffende jaar aandacht behoeven. Bevindingen en aanbevelingen worden periodiek gedeeld met RvB en directieberaad.
Zorgbalans heeft in 2023 een GRC-systeem (Governance, Risk & Compliance) aangekocht en is momenteel bezig met de implementatie. Dit moet leiden tot een verdere professionalisering van risicomanagement.
Toekomstverwachtingen
De visie van Zorgbalans is nog steeds relevant en actueel en sluit aan bij de landelijke ontwikkelingen van GALA, WOZO en IZA. De huidige ontwikkelingen vragen om nog meer de aandacht te richten op ‘Anders werken’ en ‘Onze medewerkers doen ertoe’. Daarnaast is meer focus nodig op de verschuiving van formele naar informele zorg (samen leven, samen zorgen). Dit is terug te vinden in de strategie die in 2023 is herijkt.
9. Verslag van de Raad van Toezicht
Raad van Toezicht
De leden van de Raad van Toezicht (RvT) zijn tevens lid van de Raad van Commissarissen (RvC) van FlexiCura, de dochteronderneming van Zorgbalans. Stichting Zorgbalans en FlexiCura B.V. hebben elk een eigen economisch bedrijfsmodel en zorg/productportfolio dat complementair is aan elkaar.
De RvT/RvC bestond in 2023 uit vijf leden, te weten: Gita Gallé (voorzitter), Aad Koster (vice-voorzitter), Robin Alma, Michel de Haan en Thirza Tamboer.
De RvT vervult vanuit het toezichthouderschap de volgende rollen bij Zorgbalans, namelijk:
- Werkgever van het bestuur;
- Toezicht op de prestaties en de besturing van het bestuur en van de organisatie als geheel, in het licht van de missie en visie en de doelen die binnen Zorgbalans zijn afgesproken;
- Klankbordfunctie voor RvB en directieteam op basis van kennis en expertise en zo nodig informatie van elders;
- Besluitvormend over onderwerpen waar het toezicht bepalend is zoals aanstellen accountant en goedkeuring van bepaalde RvB-besluiten.
Bij de uitoefening van het toezichthouderschap sluit de RvT aan bij de kernwaarden van Zorgbalans, te weten:
- Vindingrijk: door open te staan voor nieuwe oplossingen binnen de organisatie en vernieuwing van het toezicht. Daarbij richt de RvT zich eerst naar mogelijkheden en kansen in plaats van regels en beperkingen;
- Verbindend: daarbij hecht de RvT waarde aan goede verhoudingen met diverse stakeholders zowel binnen als buiten Zorgbalans;
- Toegewijd: RvT-leden zorgen ervoor dat zij voldoende zijn geïnformeerd en toegankelijk, betrokken en aanspreekbaar zijn voor cliënten en medewerkers.
Door middel van verschillende activiteiten, bijeenkomsten en scholingen laten de RvT-leden zich zo breed mogelijk informeren over wat er speelt bij cliënten en medewerkers en in het bijzonder die van Zorgbalans en te achterhalen wat voor hen echt belangrijk is. Zodat deze kennis en kunde de RvT-leden ondersteunt bij de toezichthoudende taken.
Tijdens de overlegvergaderingen tussen de RvT en de bestuurder worden de RvT-leden breed geïnformeerd over actuele onderwerpen, de verschillende zienswijzen hierop worden uitgewisseld en de voorgenomen besluiten van de RvB die statutaire goedkeuring behoeven, worden voorgelegd. Bij voorkeur vindt een vergadering plaats op één van de locaties van Zorgbalans.
De Ondernemingsraad (OR), de Centrale Cliëntenraad (CCR), de Verpleegkundige en Verzorgende Adviesraad (VVAR) en de Vakgroep Specialisten Ouderengeneeskunde (VSO) hebben ieder in 2023 tweemaal afzonderlijk, overleg gevoerd met de RvT.
In 2023 hebben er zeven regulier geplande vergaderingen met de RvB plaatsgevonden. In verband met het formuleren van een schikkingsvoorstel voor de aankoop van één van de locaties, de keuze van het besturingsmodel en het vaststellen van het profiel voor de RvB vacature hebben daarnaast in 2023 drie ingelaste vergaderingen plaatsgevonden.
Bijzondere aandacht heeft de RvT in 2023 besteed aan de actualisatie van de Zorgbalans strategie voor de periode 2024-2027 met daarin de aanscherping van de strategische veranderopgaven.
In het licht van de landelijke VWS-programma’s WOZO, GALA en IZA, die als doel hebben dat partijen uit zorg, ondersteuning en welzijn gaan samenwerken aan toekomstbestendige zorg in Nederland, zijn regionale samenwerkingen tussen zorgorganisaties onontbeerlijk. Het is belangrijk dat ook de toezichthouders dergelijke samenwerkingen onderschrijven en daarin investeren. Vanuit dat gezichtspunt heeft in oktober 2023 net als het jaar daarvoor, de RvT deelgenomen aan een bijeenkomst van de toezichthouders van de VVT-organisaties in Zuid-Kennemerland. In deze bijeenkomst is aandacht besteed aan de gezamenlijke initiatieven die reeds lopen tussen de zorgorganisaties en de kansen die er zijn op verdere samenwerking, bijvoorbeeld in het kader van ‘wijkgerichte benadering’. Daarbij is onderkend dat de verbinding met andersoortige zorgorganisaties, denk aan huisartsen en ziekenhuizen, daarbij cruciaal is. Het oplossen van het arbeidsmarktvraagstuk is benoemd als één van de grootste opgaven van de zorgorganisaties, waarbij het wenselijk is om daar als regio samen in op te trekken.
Het huidige RvB-lid heeft in de zomer 2023 aangegeven medio 2024 deze functie neer te leggen. Hiermee komt een eind aan een tijdperk waarin de bestuurder sinds haar aantreden begin 2018, heeft gebouwd aan de doorontwikkeling van Zorgbalans. Onder haar aansturing is toentertijd een nieuwe Zorgbalans visie & strategie opgesteld met daarin als gewaagd doel ‘in 2030 is Zorgbalans toonaangevend in Nederland met oplossingen voor de exploderende zorgvraag’. De bestuurder heeft Zorgbalans, met oog voor alle betrokkenen, zorgvuldig geloodst door de intensieve coronaperiode. Na de aankondiging van haar voorgenomen vertrek heeft de RvT zich de vraag gesteld met welk besturingsmodel en met welk bestuurlijk profiel Zorgbalans de volgende bestuurlijke periode in kan gaan. Op basis van die uitkomst is een wervings- en selectieproces opgezet waarvan het de verwachting is dat dat voor 1 april 2024 zal zijn afgerond.
Overall spreekt de RvT haar waardering uit voor de organisatie en de daar werkzame medewerkers, voor al hetgeen er is en wordt gepresteerd in deze huidige tijd waarin uitdagingen en opgaven steeds groter worden.
De RvT heeft in 2023 aan de volgende tien voorgenomen besluiten van de RvB goedkeuring verleend:
|
Jaarrekening Zorgbalans 2022 |
De RvT verleent de RvB goedkeuring aan om de geconsolideerde Jaarrekening 2022 vast te stellen. |
|
Bestuursverslag Zorgbalans 2022 |
De RvT verleent de RvB goedkeuring om het Bestuursverslag 2022 vast te stellen. |
|
Jaarrekening FlexiCura 2022 |
De RvT verleent de RvB goedkeuring om in de AvA de FlexiCura Jaarrekening en het Bestuursverslag 2022 vast te stellen. |
|
Deelname aan Vereniging Reable Nederland |
De RvT verleent de RvB goedkeuring dat Zorgbalans aansluit bij de vereniging Reable Nederland als medeoprichter en lid. |
|
Schikkingsvoorstel aankoop Huis ter Hagen |
De RvT verleent de RvB goedkeuring om als schikking WBV een aangepaste koopprijs te bieden voor de aankoop van Huis ter Hagen. |
|
Vervolg juridische procedure tegen WBV |
De RvT ondersteunt het RvB besluit de juridische procedure tegen het WBV alleen in te trekken als het WBV een concrete, reële toezegging doet. |
|
Kwaliteitsplan Zorgbalans 2024 |
De RvT besluit, mede gezien de positieve adviezen van OR, CCR, VSO en VVAR, het Zorgbalans Kwaliteitsplan 2024 goed te keuren. |
|
Begroting Zorgbalans 2024 |
De RvT besluit, m.i.v. het positieve CCR-advies, de Zorgbalans begroting 2024 goed te keuren. |
|
Begroting FlexiCura 2024 |
De RvT verleent de RvB goedkeuring om in de AvA de FlexiCura begroting 2024 vast te stellen. |
|
Strategie Zorgbalans 2024 – 2027 |
De RvT besluit, mede gezien de positieve adviezen van OR, CCR, VSO en VVAR, de Zorgbalans strategie herijking 2024 – 2027 goed te keuren. |
De RvT heeft in 2023 zelf de volgende elf besluiten genomen:
|
Bezoldiging ‘23 RvT en RvB Zorgbalans |
De RvT besluit om de beloning van RvB en RvT in 2023 te baseren op klasse V van de WNT. |
|
Contracteren accountant |
De RvT besluit om de overeenkomst met PWC met een drietal aanvullende afspraken, voor het leveren van de accountant te verlengen met een periode van 3 kalenderjaren vanaf heden. |
|
RvT Jaarverslag |
De RvT besluit om het RvT-Jaarverslag geïntegreerd aan te bieden in het Maatschappelijk verslag van Zorgbalans. |
|
Décharge RvB |
RvT besluit de RvB décharge te verlenen over het gevoerde beleid in 2022. |
|
Werving RvT-lid (op voordracht van de OR) |
De RvT besluit om zich bij de werving en selectie voor een nieuw RvT-lid, op voordracht van de OR, te laten begeleiden door het bureau Boer & Croon. |
|
Werving lid RvT |
De RvT stelt het profiel voor het lid RvT en de wervingsprocedure vast. |
|
Reglement RvT en RvB |
De RvT stelt de aangepaste reglementen RvT en RvB vast. |
|
Benoeming RvT-lid Zorgbalans en RvC lid FlexiCura |
De RvT besluit, mede gezien de positieve adviezen van OR en CCR, Mw. C. Scholman aan te stellen als RvT-lid van Zorgbalans en RvC-lid van FlexiCura per 1 januari 2024. |
|
Bezoldiging ‘24 RvT en RvB Zorgbalans
|
De RvT besluit om de beloning van RvB en RvT in 2024 te baseren op klasse V van de WNT met inachtneming van de reguliere indexatie van 4,1%. |
|
Inrichting en invulling RvB 2024 |
De RvT besluit nu één ervaren bestuurder te werven voor de RvB vacature per 1 juni 2024. De nieuwe bestuurder ontvangt van RvT bij aanstelling de opdracht om op termijn de RvB door te ontwikkelen naar een tweehoofdige RvB met een daarbij passende topstructuur. De werving en selectie wordt begeleid door het bureau Boer & Croon. |
|
Aanwijzen vicevoorzitter RvT en Voorzitter remuneratiecommissie per 01-01-24 |
De RvT besluit dat met ingang van 1 januari 2024 dhr. Alma de vicevoorzitter van de RvT zal zijn. Vanaf die datum is hij ook de voorzitter van de remuneratiecommissie van de RvT.
|
Drie adviescommissies
De RvT heeft drie subcommissies gericht op de hoofdthema’s ‘Goede Zorg’, ‘Goed Werk’ en ‘Economisch Duurzaam’, waaraan een vaste delegatie vanuit de RvT deelneemt. Hiermee geeft de RvT invulling aan haar klankbordfunctie en krijgen de RvT-leden breder inzicht in de organisatie.
De Commissie Economisch Duurzaam (CED) vervult naast de bekende rol van Audit commissie, ook een meer adviserende en verkennende rol met name ten aanzien van financieel-technische onderwerpen. Vaak ter voorbereiding van de latere bespreking van deze onderwerpen in de reguliere RvT-vergadering. De CED heeft in 2023 vier keer vergaderd samen met de RvB en de concern controller. Naast de gebruikelijke onderwerpen die in de CED worden voorbereid zoals de jaarrekening, de begroting, zorginkoop en de bevindingen van de accountant, is in 2023 specifiek aandacht besteed aan het bedrijfsmodel van de GRZ en de voortgang van verschillende vastgoeddossiers.
De commissies goede zorg en goed werk hebben ieder in 2023 tweemaal plaatsgevonden. In beide commissies zijn afgevaardigden vanuit de verschillende medezeggenschapsorganen aangesloten evenals betrokken directeuren en/of stafmedewerkers die kennis en ervaring hebben met het geagendeerde onderwerp. Deze commissies richten zich meer op brede strategische onderwerpen die op de langere termijn spelen. Doel van het overleg is om stakeholders vroegtijdig aan te haken en te polsen over aanstaande ontwikkelingen binnen Zorgbalans. Deze onderwerpen komen veelal op een later moment terug in de gehele RvT. Om vermenging van toezicht en advies in de commissies te voorkomen worden hier geen onderwerpen besproken die al zodanig zijn uitgekristalliseerd dat zij binnen afzienbare tijd ter besluitvorming voorliggen.
In 2023 is in de Commissie Goede Zorg door één van de specialisten ouderengeneeskunde uitgebreide toelichting gegeven over de peilstations van het Universitair Netwerk Ouderenzorg (UNO). De aan het UNO deelnemende organisaties, waaronder Zorgbalans, proberen in samenwerking beter inzicht te krijgen in alle data die in de ouderenzorg worden verzameld, zodat daarvan kan worden geleerd. Ook heeft er extra verdieping plaatsgevonden van het onderwerp ‘onvrijwillige zorg in de thuissituatie’ en is verdiepend met elkaar gesproken over de verschillende innovaties en vernieuwingen die in de Wijkzorg plaatsvinden, denk daarbij aan beeldzorg thuis en Sociale Benadering Dementie.
In de Commissie Goed Werk is langere tijd stilgestaan bij de uitkomsten van het medewerkersonderzoek 2023 en de drie hoofdthema’s waarop HR zich concentreert, namelijk: medewerkers blijvend boeien, veelzijdigheid aan medewerkers en krachtige medewerkers in werk en leven.
Scholing Raad van Toezicht
Leden van de RvT brengen gezamenlijk verschillende en brede kennis en (bestuurlijke) ervaring in, onder andere uit de zorgsector, waarmee zij bijdragen aan de verdieping op en kennis van thema’s die binnen Zorgbalans spelen. Door deelname aan het programma Goed Toezicht van de NVTZ, de jaarlijkse zelfevaluatie en het individueel volgen van relevante webinars, cursussen e.d., houden de RvT-leden hun toezichthoudende kennis en kunde actueel.
Evaluatie Raad van Toezicht
In de zomer-vergadering van 2023 heeft de jaarlijkse zelf-evaluatie van de RvT plaatsgevonden. Tijdens die evaluatie werd ook stil gestaan bij het bestuur, de samenwerking tussen bestuurder en directieteam en de samenwerking tussen bestuurder en RvT. Eens in de drie jaar vindt deze evaluatie plaats onder begeleiding van een onafhankelijke externe; dat zal in 2025 weer het geval zijn. Belangrijke conclusies uit de zelfevaluatie van 2023 zijn:
- Tijdig met de RvB het goedkeuringsproces rondom een relevant onderwerp afspreken;
- Scherper onderscheid maken tussen de besluitvorming over onderwerpen waar de RvT belangrijke zeggenschap heeft en die waar de RvT graag over wordt geïnformeerd maar in het beslismandaat van de RvB liggen;
- Zorgen voor lerend vermogen rondom zaken die niet conform wens zijn gelopen;
- De Commissie Goede Zorg en de Commissie Goed Werk worden in 2024 samengevoegd tot één commissie.
Beloningsbeleid
In lijn met de WNT2 maakt de RvT qua beloning uitsluitend onderscheid tussen leden en voorzitter. Net als voorgaande jaren valt de beloning van de bestuursleden op basis van de indelingscriteria van de Ministeriële Regeling Bezoldigingsmaxima Topfunctionarissen Zorg, formeel in klasse V. De RvT heeft in de vergadering van 8 december 2022 besloten om in 2023 gevolg te geven aan deze indeling en de beloning van RvB en RvT voortaan te baseren op deze voor Zorgbalans vastgestelde klasse V.
Onkostenvergoeding
De voorzitter van de RvT beoordeelt aan de hand van het reglement Onkostendeclaratie, tweemaal per jaar de onkostendeclaratie van de RvB. De goedgekeurde onkosten worden betaalbaar gesteld. Opleidingskosten zijn hier niet in meegenomen.
